Zuid-Afrika plant grootste verdelgingsactie ter wereld: wat is er aan de hand met de ‘killermuizen’?

Het waren 19de-eeuwse zeehondenjagers die onopzettelijk niet-inheemse muizensoorten introduceerden op het eiland nabij Zuid-Afrika. “Hun boten zaten vol ongedierte, geen wonder dat er een paar op het vaste land terechtkwamen”, vertelt Tim Adriaens, invasiebioloog op het INBO (Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek). “Door de bijtende kou op het eiland duurde het een tijdje vooraleer de populatie er floreerde. Maar sinds onze wereld aanzienlijk opwarmt, vermenigvuldigen de muizen in een razend tempo.”

Dat klinkt misschien onschuldig, maar de beestjes blijken verzot op kuikens en volwassen zeevogels. “De muizen moorden niet alleen vogels maar ook andere fauna en flora uit. Bepaalde grassen, insectensoorten en de kleine zuidpoolkippen lijden zwaar onder de bloeddorstige beestjes”, zegt Adriaens.

Marion Island herbergt miljoenen zeevogels en staat bekend als een van de belangrijkste broedplekken ter wereld. Ongeveer een kwart van het aantal albatrossen spreidt zijn vleugels voor het eerst op het winderige lapje grond. Maar misschien niet meer voor lang. Onderzoek toonde aan dat de albatrossen er samen met 18 van de 28 andere vogelsoorten dreigen te verdwijnen door de muizenplaag.

“Zeevogels en vooral hun kuikens zijn zeer naïef. Ze weten niet dat muizen een bedreiging vormen. Dat maakt van hen een makkelijk slachtoffer. Het klinkt misschien vreemd dat een klein muisje een grote vogel doodt, maar zeevogels zijn echt enkel gemaakt om te vliegen, dat maakt hen zwak. Daar komt ook nog eens bij dat de knaagdieren door hun nieuwe voedselbron aanzienlijk groeien. Zo krijg je reuzenmuizen die meer op ratten beginnen lijken. We noemen dat killer mice.”

Om Marion Island te redden van de killer mice zette de Zuid-Afrikaanse regering en BirdLife South Africa nu de grootste uitroeiingsactie ooit in zijn soort op poten: het Mouse-Free Marion-project. “Het levert niet enkel voordelen op voor de plaatselijke dier- en plantensoorten. De zeevogels maken deel uit van een gemeenschap die verbonden is met het functioneren en de gezondheid van heel de sub-Antarctische regio”, vertelt Operations manager Keith Springer, aan The Guardian.

Dat beaamt Dirk Adriaens: “Het uitroeien van knaagdieren op eilanden is samen met het beschermen van de regenwouden de belangrijkste maatregel om ecosystemen in stand te houden.”

Achter de massale muizenmoord zit geen ingewikkeld plan, een handvol helikopters zal in de winter van 2025 een paar ton muizenvergif droppen over de gehele 30.000 hectare van het eiland. Een methode die al eens werkte: in 2018 bleek een gelijkaardig project om ratten en muizen uit eilandengroep Zuid-Georgia te verwijderen een groot succes.