EU vreest nieuwe, massale migratiegolf vanuit Tunesië. Wat is er aan de hand?

Tunesië, waar de Arabische Lente ooit begon, gold lang als een veelbelovend land in het worstelende Noord-Afrika. Maar het land zit economisch aan de grond en de president vertoont autoritaire trekken. Daar kwamen eerder deze maand racistische uitlatingen van president Saied bij over migranten uit zuidelijker Afrika. Hij geeft hen de schuld voor geweld en criminaliteit in Tunesië.

Josep Borrell besliste maandag om, na overleg met de buitenlandministers van de EU, onze minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib en haar Portugese collega João Gomes Cravinho naar Tunesië te sturen. Hun missie bestaat er onder meer in te voorkomen dat grote groepen mensen hun heil in Europa zoeken.

“Het is voor ons primordiaal te voorkomen dat het land economisch en sociaal ineenstort en om de Tunesische bevolking te steunen”, verklaarde Josep Borrell, het hoofd van de Europese diplomatie, die Lahbib de opdracht gaf. Hij verwees daarbij naar de rechtstaat, het respect voor de mensenrechten, noodzakelijke structurele hervormingen en het afronden van een programma dat al is overeengekomen met het IMF.

KIJK. Dit is Lampedusa: hét toevluchtsoord voor Afrikaanse migranten

“Ik heb twee leden van de Raad Buitenlandse Zaken gevraagd onmiddellijk naar Tunesië af te reizen om de situatie te evalueren en een rapport op te maken dat de richting van onze volgende maatregelen moet aangeven. Dit alles moet snel gebeuren, want de toestand in Tunesië is heel erg gevaarlijk”, ging Borrell voort. “Indien het land economisch of sociaal ineenstort, dan zullen er nieuwe migratiestromen naar Europa op gang komen en dat moeten we vermijden.”

KIJK. Overbeladen boot kapseist bij Lampedusa

Ngo’s en de grootste oppositiepartijen laken al sinds de zomer van 2021 dat het land afglijdt naar een autoritair regime. Vorige week nog werd een nieuw parlement geïnstalleerd, met heel beperkte prerogatieven, en dat twintig maanden na de ontmanteling van het vorige parlement door president Kais Saied.

President Kais Saied zei in februari dat “hordes illegale immigranten uit Sub-Saharaans Afrika een bron van geweld en misdaad zijn” en “deel uitmakan van een criminele onderneming gericht op het veranderen van de demografische samenstelling van het land”.

KIJK. Migranten gered van mensensmokkelaars op Middellandse Zee

Na deze toespraak, die door ngo’s werd veroordeeld als “racistisch en haatdragend”, meldden onderdanen van landen ten zuiden van de Sahara een toename van aanvallen op hen en haastten zich met tientallen naar hun ambassades om te worden gerepatrieerd. Volgens officiële cijfers heeft Tunesië meer dan 21.000 onderdanen uit Sub-Saharaans landen, waarvan de meesten in een onwettige situatie verkeren.

In de weken nadien zijn massale pogingen geregistreerd van migranten die de oversteek naar Europa proberen te maken. Veel mensen proberen vanuit Tunesië per boot over de Middellandse Zee Lampedusa, Malta, Sicilië of het Italiaanse vasteland te bereiken. Vaak lukt dat, soms worden ze opgepikt door reddingsschepen op zee. Meestal worden ze echter ontdekt door schepen van de Italiaanse kustwacht en aan land gebracht.

Volgens officiële Italiaanse cijfers kwamen in 2022 meer dan 32.000 migranten, waaronder 18.000 Tunesiërs, illegaal vanuit Tunesië in Italië aan. Begin deze maand kwam volgens het Italiaanse persbureau Ansa zelfs een recordaantal van meer dan 1.800 migranten op één dag aan.

KIJK. Vrouw met baby in haar armen gevonden na scheepsramp