Met zo’n 300.000 zijn ze, de amateurvoetballers (m/v/x) die wekelijks het beste van zichzelf geven op de Vlaamse velden. Op al die velden wordt vaak ook het slechtste in de voetballende mens naar boven gehaald, leren recente cijfers. Sinds de start van het volwassen amateurvoetbal in juli – het jeugdvoetbal start wat later – zijn over alle reeksen heen al meer dan 750 meldingen van grensoverschrijdend gedrag bekend bij Voetbal Vlaanderen. Met stip op één staat het aantal meldingen van psychisch grensoverschrijdend gedrag (“vuile kankerchinees” is één recent voorbeeld), gevolgd door fysiek (bijvoorbeeld slagen uitdelen) en seksueel wangedrag. Omgerekend naar het aantal afgewerkte weken amateur- en jeugdvoetbal dit seizoen, zijn dat ruim twintig klachten per week. Zes op de tien meldingen komen uit het jeugdvoetbal. “Onze prognose is dat we in het hele kalenderjaar aan zeker 1.000 meldingen zullen komen”, zegt beleidsadviseur bij Voetbal Vlaanderen Nand De Klerck.

Volgend seizoen verplicht

De Klerck wijt de fors gestegen cijfers aan een combinatie van tijdgeest en de komst van vertrouwenspersonen bij clubs. Sinds Voetbal Vlaanderen begon in te zetten op het opleiden van vertrouwenspersonen – officieel heten ze Aanspreekpunt Integriteit (API) – is de drempel voor slachtoffers lager geworden. “Vroeger werd een verwijt als ‘kankerchinees’ vaak weggelachen, maar die tijden zijn voorbij. Wanneer wij als federatie al weet hebben van zoveel rechtstreekse meldingen, dan weten we ook dat er binnen de clubs nog véél meer aan de hand is”, luidt de redenering.

En dus schakelt de federatie nog een versnelling hoger. Dit seizoen startte al een recordaantal van 700 vrijwilligers aan een opleiding tot vertrouwenspersoon – veelal veertigplusser en voetbalouder –, vanaf volgend seizoen worden alle 1.200 veldvoetbalclubs én indoorclubs met een jeugdwerking verplicht om een API te hebben. Geen vrijblijvende oproep, want clubs met een API kunnen aanspraak maken op een (kleine) subsidie.

Jonge speelsters belaagd

De rol van zo’n onbezoldigde vertrouwenspersoon is evenmin vrijblijvend, benadrukt Voetbal Vlaanderen. Een ernstige melding van grensoverschrijdend gedrag kan binnen de week al in een ad hoc-commissie van de federatie bekeken worden, en tot een voorlopige schorsing leiden voor de zaak naar het Vlaams Sporttribunaal en diens tuchtrechters gaat. Zoals onlangs gebeurde met een meerderjarige trainer die seksueel getinte berichten stuurde naar minderjarige speelsters. Een verbod om in de toekomst nog met minderjarigen te werken, behoort tot de mogelijkheden.

Met z’n groot aantal beoefenaars en een ingebakken machocultuur is voetbal een logische hoogvlieger qua aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag. Toch denkt De Klerck dat ook andere sporten baat kunnen hebben bij een API.