Ondanks onrust bij Amerikaanse banken, verhoogt de Fed de rente toch: ‘Er is een middenweg gekozen’

Dag Daan. Even de basis: waarom is het ook alweer nodig om de rente te verhogen?

“Omdat de inflatie in de Verenigde Staten nog altijd te hoog is, 6 procent in februari. Het idee achter een renteverhoging is dat het lenen duurder maakt en sparen aanmoedigt. Door zo de economie af te remmen, wil de Amerikaanse centrale bank de arbeidsmarkt meer lucht geven.

“Daar is de krapte nu zo groot, dat bedrijven steeds hogere lonen moeten bieden om personeel te vinden. Dat rekenen ze vervolgens door in de prijzen, waardoor de koopkracht vermindert en werknemers weer hogere lonen vragen. Zou hou je de hoge inflatie in stand.”

Het is al de negende keer op rij dat de Fed de rente verhoogt. Waarom werd er juist naar dit rentebesluit uitgekeken?

“De afgelopen weken is er onzekerheid ontstaan omdat er in de Verenigde Staten drie banken zijn omgevallen. Bij de belangrijkste, Silicon Valley Bank, kwam dat door de al flink gestegen rente. De bank had veel geld gestopt in obligaties, met de gok dat de rente lang laag zou blijven, maar dat pakte dus verkeerd uit. SVB had zich bovendien niet ingedekt tegen dat risico. Toen rekeninghouders doorkregen dat de bank hierdoor in de problemen zat, ontstond een bankrun.

“Op zichzelf is een hogere rente niet ongunstig voor banken, want ze kunnen daardoor ook een hogere rente rekenen aan klanten en daarmee hun marge vergroten. Het is vooral een psychologische kwestie: er zijn banken in de problemen gekomen omdat de rente is verhoogd, dus een verdere verhoging zou nog meer risico’s met zich mee kunnen brengen, dachten beleggers.

“Als de Fed de rente niet had verhoogd, had het daarmee misschien juist het signaal afgegeven dat het systeem toch niet zo stabiel is, en dat de strijd tegen de inflatie daarom even wat minder moest. Uiteindelijk is een soort middenpositie ingenomen: de rente is wel omhoog gegaan, maar niet met 0,5 procentpunt – zoals enkele weken geleden nog werd verwacht – maar met 0,25 procentpunt.”

Met Credit Suisse kwam recentelijk ook een Europese bank in de problemen. Speelt de discussie of verdere renteverhoging wel verstandig is hier ook?

“Credit Suisse kwam niet in de problemen door een hogere rente, maar omdat er al jaren schandalen spelen bij de bank. Door de ondergang van Amerikaanse banken schrokken rekeninghouders van Credit Suisse ineens wakker, met een paniekreactie tot gevolg.

“Bovendien zijn Zwitserse en Europese banken aan strenger toezicht gebonden dan kleinere Amerikaanse banken zoals SVB. Ze hebben hogere kapitaalnormen en moeten zich indekken tegen het risico van renteschommelingen.”

In hoeverre heeft het rentebesluit van de Fed ook gevolgen voor Europa?

“Niet echt. We hadden het denk ik vooral gemerkt als de Fed iets verkeerds had gedaan, door de rente bijvoorbeeld toch met 0,5 procentpunt te verhogen, want die mogelijkheid hadden de financiële markten al mentaal afgeserveerd. Zo’n schrikreactie vertaalt zich meteen op de beurzen, en dat werkt heel besmettelijk. De angstgedachte is dan: waar zijn ze in godsnaam mee bezig, en waar gaat dit eindigen? Maar zover kwam het dus niet.”

Wat heeft de Fed bij het aankondigen van het rentebesluit verder gezegd over de problemen met de banken in de afgelopen weken?

“Voorzitter Jerome Powell benadrukte dat de bankensector ‘gezond en veerkrachtig’ is en dat de Fed de middelen heeft om dat zo te houden. Daarnaast zei hij dat SVB echt een geval apart is. Dat heeft behalve met de vele obligaties op de balans te maken met het feit dat SVB uitzonderlijk veel rekeningen had met veel meer dan 250.000 dollar erop. In de VS krijgen klanten tegoeden tot 250.000 dollar van de overheid terug als hun bank omvalt.

“Maar bij SVB heeft de Amerikaanse overheid besloten álle deposito’s te garanderen, dus ook bij bedragen boven het maximum van 250.000 dollar in het depositogarantiestelsel. Powell kreeg de vraag of er daarmee nu voor alle spaarders geen maximum meer geldt. Daarop zei hij dat de Fed de middelen heeft om spaarders te beschermen als er ernstige schade dreigt aan de economie of het financiële systeem.

“Voor mij blijft echter onduidelijk of dat dus ook opgaat voor spaarders van een kleine bank die zonder schokgolven ondergaat. ‘Spaarders moeten ervan uitgaan dat hun geld veilig is’, zei Powell nog, maar ook dat is geen harde bevestiging.

“Extra saillant is dat de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen ongeveer op hetzelfde moment verklaarde dat ze geen plannen heeft om de depositogarantie te verhogen. Dus wat is het nu?”