Toen zijn gezinsleden ontdekten dat hij op mannen valt, verbraken ze het contact: Vlaamse lgbtq+-moslims getuigen

Abdel Bijat (29): ‘Je moet religie en cultuur van elkaar loskoppelen’

“Veel queer moslims verliezen familieleden wanneer ze uit de kast komen. Het kan daarom fijn zijn om de iftar te vieren met een zelfgekozen familie. Zo besef je dat je niet alleen bent.” Antwerpenaar Abdel Bijat steekt zijn teleurstelling over de geannuleerde queer iftar in zijn stad niet onder stoelen of banken. Hij beseft dat de organisatoren zich in een moeilijke situatie bevonden, maar betreurt dat er geen alternatieve oplossing uit de bus kwam.

“Je zou met de stad Antwerpen kunnen samenwerken om alles veilig te laten verlopen en deelnemers vragen om binnen geen foto’s te maken in de zaal.” Dat plan biedt weliswaar geen garantie op absolute discretie of veiligheid, maar het zou wel een minder wrange nasmaak nalaten bij Bijat. “Het voelt nu alsof de haters gewonnen hebben.”

Bijat weet al langer dat niet alle moslims het makkelijk hebben om lgbtq+-personen te aanvaarden. Toen zijn gezinsleden elf jaar geleden ontdekten dat hij op mannen valt, verbraken ze het contact met hem. De jongeman wijt het gebrek aan tolerantie deels aan het feit dat veel Belgische moslims vasthouden aan de cultuur van islamitische landen als Turkije of Marokko. “Maar eigenlijk zou je religie en cultuur van elkaar los moeten koppelen. Dan zou er sneller een opening komen om lgbtq+-personen te omarmen.”

De verontwaardiging over de geannuleerde iftar is groot, maar Bijat verwacht niet dat tegenstanders door het huidige debat zullen bijdraaien. “Ik denk dat we vooruitgang vooral op lange termijn moeten verwachten. Veel lgbtq+-moslims delen nu hun verhaal en dat is positief. Daarnaast moeten er meer evenementen zoals de queer iftar komen zodat mensen in een veilige ruimte erkenning krijgen. Zo kunnen ze hun verhaal delen en er voor elkaar zijn in moeilijke tijden.”

Mohammed Kassab (22): ‘Vooral de reacties op sociale media maken me bang’

“Bij de iftar in de Roma zouden veel moslims aanwezig zijn die zich nog niet overal outten. Als zowat heel Antwerpen op de hoogte is van wat er die avond gebeurt, is de kans heel groot dat de families van de aanwezigen alles te weten komen.” Mohammed Kassab heeft begrip voor de beslissing om de queer iftar te annuleren. Hij beseft maar al te goed hoe belangrijk het is dat mensen hun seksualiteit in een veilige omgeving kunnen ontdekken. Zo werd hij geboren in Palestina, waar hij op zijn dertiende al besefte dat hij anders was dan de meeste jongens. “Ik heb drie jaar therapie gevolgd om van mijn homoseksualiteit te genezen. Op mijn zeventiende dacht mijn moeder dat het niet veilig meer was voor mensen als ik en ben ik naar België gevlucht.”

In ons land vond Kassab de moed om zich te outen, al wordt hij nog steeds af en toe met haatdragende reacties geconfronteerd. Een soortgelijk discours keert terug bij moslims die momenteel verstard reageren op de poging van queer personen om samen de iftar te vieren. Toch mag dat volgens hem geen reden zijn om in een islamofoob discours te vervallen.

“Er zijn ook andere factoren die de identiteit van mensen bepalen. Denk maar aan de socio-economische situatie. Daar moeten we ook voldoende aandacht aan besteden.” Kassab vertelt daarbij dat hij soms met zijn intolerante tegenstanders in gesprek gaat en dan merkt dat ze eigenlijk weinig over de islam weten. “De reacties komen heel vaak voort uit onwetendheid. Daarom is het zo belangrijk om erover te blijven praten.”

Kassab is er echter van overtuigd dat de islam en lgbtq+ wel degelijk met elkaar te verzoenen zijn. Daarom wil hij ook dat meer invloedrijke mensen uit de moslimgemeenschap zich over de zaak uitspreken. “De annulering van de iftar in De Roma maakt me niet bang, maar de reacties op sociale media en in de politiek wel. Er komt een tegenstrijd op gang die de evolutie zal vertragen.”

Lamia (28): ‘Ik kreeg hetzelfde gevoel als toen ik net uit de kast kwam’

“Toen ik de reacties over de annulering van de queer iftar las, kreeg ik hetzelfde gevoel als toen ik net uit de kast kwam. Ik voelde me niet welkom.” Tijdens haar jeugd in Limburg had Lamia, die liever niet met haar familienaam in de krant wil, het niet altijd eenvoudig om in het reine te komen met haar seksuele geaardheid. Verschillende mensen vertelden haar dat het onmogelijk was om de islam met lgbtq+-thema’s te verzoenen. De vrouw raakte het geloof even kwijt, tot ze vier jaar geleden naar Brussel verhuisde en met Merhaba in contact kwam. De groep organiseerde ieder jaar een queer iftar in de hoofdstad en bood Lamia ook therapeutische ondersteuning aan. “Zij leerden me dat het wel mogelijk is om lesbisch én moslima te zijn”, vertelt ze.

Als vrijwilliger bij de organisatie wil Lamia het luisterend oor bieden dat ze zelf lang moest missen. Ze heeft een vriendin en heeft een goed contact met haar familie, maar niet alle queer moslims hebben dat geluk. Daarom maakt ze zich ook zorgen over de storm waarin Merhaba de voorbije dagen terechtkwam. De organisatie kon de afgelopen jaren met kwetsbare groepen werken zonder zelf fel in de belangstelling te staan, maar nu is die situatie volledig anders. “Er zijn veel mensen die de organisatie nu in de gaten houden via Facebook of Instagram. Als we nu iets nieuws aankondigen, is er een kans dat mensen met slechte bedoelingen dat ook zien en bijvoorbeeld naar evenementen komen. Het is niet eenvoudig om daarmee om te gaan.”

Lamia denkt dat de moslimgemeenschap de voorbije jaren wel degelijk stappen vooruit zette op vlak van acceptatie van lgbtq+-personen. Al is er nog steeds heel wat winst te boeken, mogelijk kunnen imams de groep positief beïnvloeden. Lamia wijst er wel op dat de verantwoordelijkheid in deze niet alleen bij de moslimgemeenschap ligt. “Er zijn ook witte heteroseksuelen die er niets van willen weten.”