Wagnerbaas zingt toontje lager, gedwongen door zware verliezen

Maandenlang toonde Prigozjin zich erg kritisch voor het beleid van het Russische ministerie van Defensie. De generaals zouden laf zijn en de verkeerde beslissingen nemen in de ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne. In januari volgde Poetins wraak, toen het Kremlin besliste dat de Wagner-baas geen troepen meer mocht rekruteren in de gevangenissen. Ook werd de aanvoer van munitie richting het huurlingenleger aan banden gelegd.

Maar terwijl Prigozjin ook daar de voorbije weken forse kritiek op leverde en de strijd om de macht en invloed naar een kookpunt evolueerde, lijkt de huurlingenbaas nu plots van toon te veranderen. In een 23 minuten lange video loofde Prigozjin deze week de beslissingen van defensieminister Sergej Sjojgoe, wellicht in het besef dat hij een aanhoudend gevecht met Oekraïne niet alleen kan winnen en de hulp uit het Kremlin nodig heeft.

Volgens Serhi Tsjerevaty, woordvoerder van de oostelijke divisie van het Oekraïense leger, “moet Wagner door zware verliezen versterkingen vragen bij eenheden van het reguliere leger, vooral bij de luchtlandingstroepen”. Toch komen er steeds meer signalen dat Rusland zijn troepen vooral op andere plekken aan het front versterkt, ten noorden en ten zuiden van Bachmoet. Prigozjin dreigt in de frontstad dus alleen achter te blijven.

Reuters-journalisten bevestigen dat het Russische offensief rond Bachmoet de laatste dagen in kracht lijkt af te nemen. Vooral ten noorden van de stad, bij het eerder ingenomen dorp Soledar, waren er deze week veel minder artillerie- en infanterie-aanvallen. “Ook de luchtaanvallen zijn fors verminderd. Vorige week waren het er nog vijf tot zes per dag, vandaag hadden we slechts één helikopteraanval”, aldus een anonieme Oekraïense soldaat.

Oekraïens plan op drie fronten

In zijn video verklaarde Prigozjin verder weet te hebben van een Oekraïens plan voor een tegenoffensief op drie fronten de komende weken. Volgens zijn informatie staan er 200.000 reservisten klaar langs de hele contactlijn, waarvan 80.000 rond Bachmoet alleen.

Die meer dan waarschijnlijk bewust overdreven inschatting - Oekraïne bereidt zijn troepen vooral in het westen van het land voor op het nakende tegenoffensief - kwam bovenop een brief aan Sjojgoe maandag waarin Prigozjin schreef dat de Russen in Bachmoet dreigen afgesneden te worden.

Waarschijnlijk wil Prigozjin zich met het paaien van Moskou nu toch van voldoende troepen en munitie verzekeren om Bachmoet in te nemen. Zo loofde hij het feit dat Russische eenheden samen met Tsjetsjeense huurlingen vechten bij Bilohorivka, ten noorden van Bachmoet. Ook maakte hij reclame voor de Russische campagne om vrijwillige rekruten te ronselen, in plaats van enkel voor zijn eigen huurlingenleger te adverteren. Wel had hij kritiek op de militaire bureaucratie, maar die kritiek liep wel opvallend gelijk met die van de Russische staatspropaganda.

Tegenoffensief

Waar en wanneer het verwachte Oekraïense tegenoffensief uiteindelijk plaatsvindt, weet enkel Kiev. Oleksandr Syrsky, de commandant van de Oekraïense grondtroepen, stuurde donderdag de boodschap de wereld in dat de eenheden van Wagner die proberen Bachmoet in te nemen “behoorlijk veel kracht zijn kwijtgeraakt”. “Ze sparen niets of niemand, maar raken buiten adem”, klonk het.

Daarvan zullen de Oekraïners “zeer binnenkort” gebruikmaken, kondigde Syrsky aan, “zoals we eerder gedaan hebben met Kiev, Charkiv, Balakliia en Koepjansk”. Daarmee verwees hij naar de succesvolle tegenoffensieven van het Oekraïense leger vorig jaar. Syrsky was toen een van de belangrijke bevelhebbers in de strijd om Kiev en het noorden van Oekraïne, waar oprukkende Russen al enkele weken na de start van de invasie alweer werden verdreven.

Voorbereiding

Of het tegenoffensief effectief snel en in Bachmoet zal plaatsvinden, is echter hoogst twijfelachtig. Syrsky’s boodschap lijkt eerder een algemene belofte, zoals president Zelensky al maanden belooft uiteindelijk heel Oekraïne te bevrijden. Volgens Mykhailo Podolyak, een van Zelensky’s naaste adviseurs, zal Oekraïne de komende weken vooral nog bezig zijn met de logistieke voorbereiding van het offensief. De opleiding van veel Oekraïense troepen in het buitenland is nog aan de gang, en het overgrote deel van de recent beloofde westerse wapens en voertuigen is nog niet in het land. In tussentijd moet ook de modderige grond in het oosten nog opdrogen vooraleer er grootschalige manoeuvres plaats kunnen vinden.

“We hebben een tegenaanval nodig”, erkende Podolyak op de Oekraïense televisie. “Maar daar moeten we eerst de middelen voor verzamelen. Logistiek is dat een grote uitdaging. We kunnen ook niet zomaar oprukken zonder voorbereid te zijn op alle mogelijke scenario’s.”

Begin maart sprak Podolyak over een voorbereiding van twee maanden, wat betekent dat het offensief er ten vroegste in mei zou kunnen komen. Dat sluit echter niet uit dat Oekraïne zich ondertussen blijft verdedigen en lokaal in de tegenaanval gaat, zoals het deze week al bij Bachmoet deed.

Bovendien sluiten de Oekraïense plannen evenmin uit dat Rusland de oorlog al op voorhand verloren heeft. De Verenigde Staten waarschuwden deze week nog dat Russisch president Poetin “plannen maakt om weer in het offensief te gaan”. John Kirby, de woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad, waarschuwde dan ook voor “moeilijke weken”.