Test na test stevent het nucleaire onderzoekscentrum op zijn doel af: een omschakeling van hoogverrijkte naar laagverrijkte splijtstof, als brandstof voor de kernreactor, moet in 2026 een feit zijn. Dan wordt BR2 ’s werelds eerste onderzoeksreactor met hoogperformante brandstof op laagverrijkt uranium.

Vrijdag kregen nucleaire onderzoekers van SCK een schouderklop van de VS. Voor het eerst deden drie laagverrijkte testsplijtstofelementen dienst als echte brandstof voor de Belgische onderzoeksreactor. Dat lukte prima.

Veiliger

BR2 is een van de krachtigste onderzoeksreactoren ter wereld. Hij speelt een vitale rol in de wereldwijde levering van medische radio-isotopen en het testen van nucleaire innovaties. De veelzijdige installatie draait al sinds zijn start in 1962 op hoogverrijkt uranium – een mogelijk bestanddeel van kernwapens. Door straks niet langer met hoogverrijkt uranium te werken, helpt het een potentiële verspreiding van dat materiaal tegen te gaan, een piste naar een meer veilige wereld.

Het SCK ontwikkelt daarvoor in nauwe samenwerking met de VS een totaal nieuw splijtstoftype. Die splijtstof kan echter niet van vandaag op morgen in gebruik genomen worden. Aan de omschakeling gaan jaren van ontwikkeling, intensief testen en een uitgebreid veiligheidsdossier vooraf. SCK moet immers aan het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) - de nucleaire, regelgevende autoriteit in België – bewijzen dat het nieuwe splijtstoftype even veilig als de huidige splijtstof is. Daarbij komt dat de onderzoeksreactor ook met de nieuwe splijtstof dezelfde technische prestaties moet leveren.

Geen kleine uitdaging

De omschakeling is geen klein bier. “In hoogverrijkt uranium kunnen we bijna alle uraniumatomen splijten. Bij laagverrijkt uranium is slechts één op de vijf atomen splijtbaar. Toch moet de nucleaire brandstof hetzelfde kunnen presteren, zodat BR2 zijn vitale missie kan uitvoeren. Het is alsof een bestuurder de tank van zijn auto voor 20% met benzine vult, maar wel dezelfde afstand tegen dezelfde snelheid wil afleggen als met een volle tank”, vergelijkt Jared Wight, projectcoördinator bij SCK.

Afgelopen week gingen de testen alvast prima. “We hebben drie laagverrijkte testsplijtstofelementen in reële omstandigheden getest. Voor het eerst deden ze dienst als echte brandstof voor de reactor. Ze verbleven zestig dagen in de reactorkern”, aldus Wight. “Met die test is een nieuwe horde in het ontwikkeltraject genomen. Test na test stevent het nucleaire onderzoekscentrum SCK op zijn doel af: een omschakeling naar laagverrijkt uranium in 2026.”

Amerikaanse felicitaties

Als alles volgens de planning verloopt, zal het onderzoekscentrum in 2026 een zoveelste primeur op zijn palmares kunnen schrijven. “BR2 zou dan ’s werelds eerste onderzoeksreactor met hoogperformante brandstof zijn die overstapt van hoogverrijkt naar laagverrijkt uranium als splijtstof”, aldus Steven Van Dyck, reactormanager van BR2.

Het Amerikaans ministerie van Energie prees SCK voor die belangrijke mijlpaal. “SCK heeft twee reactorcycli met testsplijtstofstaven met laagverrijkt uranium tot een succesvol einde gebracht. Dat is een belangrijke mijlpaal. Het is de eerste keer dat die hoogperformante brandstof met laagverrijkt uranium gebruikt werd. En dat is een cruciale stap in de richting van de reactorconversie in 2026. Die vorderingen vormen een wereldwijd voorbeeld voor reactorconversies naar laagverrijkt uranium”, prees Corey Hinderstein, NNSA Deputy Administrator for Defense Nuclear Nonproliferation.

Laatste fase

Zelfs Michael M. Adler, de VS-ambassadeur in ons land, bemoeide zich ermee. “Een overstap van hoogverrijkte naar laagverrijkte nucleaire brandstof maakt de wereld veiliger. Dat onderstreept het vitale belang van onderzoeksinstituten als het SCK. Het jarenlange Amerikaans-Belgische partnerschap inzake nucleair onderzoek laat ons en de wereld toe om de vele uitdagingen van onze tijd aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering, medische vooruitgang, energietransitie en ook non-proliferatie”, zegt hij.

De testsplijtstofelementen hebben al meerdere demonstratiefasen doorlopen. “We bevinden ons nu in de laatste demonstratiefase”, licht Jared Wight toe. In die derde fase worden de splijtstofplaten in de toekomstige splijtstofelementen verwerkt en in reële omstandigheden getest.” Elke stap in dat traject wordt nauw op de voet gevolgd door het FANC.

Meer info: www.sckcen.be