Geen eindtermen meer, maar ‘minimumdoelen’ in secundair onderwijs: Weyts bereikt akkoord met koepels over hervorming

Er waren 995 vernietigde eindtermen basisvorming voor alle finaliteiten in de tweede en derde graad secundair en er komen nu 596 minimumdoelen basisvorming. "Het is echter niet het aantal doelen dat telt, wel hoe hoog de lat wordt gelegd. Er zijn vooral herhalingen, gedetailleerde beschrijvingen en voorbeelden geschrapt", verklaart de minister.

Verder wordt er - zoals eerder al afgesproken - gefocust op Nederlands, talen en wetenschappen-wiskunde, de zogenaamde STEM-vakken. Dat zijn de "meest cruciale competenties". Het gaat voor alle duidelijkheid over de minimumdoelen voor de basisvorming, wat de leerlingen in alle richtingen moeten kennen en kunnen. Er volgen nog nieuwe minimumdoelen voor de specifieke richting. Daarin zullen heel wat vernietigde eindtermen worden opgenomen die belangrijk zijn voor de eigenheid van een studierichting. Die meer gerichte minimumdoelen worden in mei verwacht.

Het akkoord is bereikt na maandenlang hard werk van de verschillende ontwikkelcommissies, aldus de minister. Die hebben "ingezet op kwaliteit, niet op kwantiteit".

De onderwijsverstrekkers kunnen hun voorlopige leerplannen nu voor de paasvakantie bezorgen aan de scholen. Zo hebben directies, leerkrachten en educatieve uitgeverijen een houvast om volgend schooljaar voor te bereiden, klinkt het.

Weyts wijst erop dat de scholen zelf aan de slag kunnen gaan met de minimumdoelen. “Zij bepalen hoe de leerlingen de minimumdoelen zullen halen - en bijvoorbeeld dus ook hoeveel lesuren er besteed zullen worden aan elk vak”, verklaart hij. De voorbije weken was er heel wat ongerustheid bij leerkrachten en experts die vreesden dat er lesuren van bepaalde vakken geschrapt zouden worden.

Eerder is al besloten om te spreken over minimumdoelen en niet langer over eindtermen. Het gaat namelijk niet om een “eindhalte” voor het onderwijs, maar over het minimum wat leerlingen moeten kunnen. De scholen mogen heel wat verder gaan.

Onderwijsminister Weyts en de onderwijskoepels moesten vorig jaar opnieuw rond de tafel gaan zitten nadat het Grondwettelijk Hof in juni de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair vernietigd had.

Katholiek Onderwijs Vlaanderen en de Federatie Steinerscholen spanden een zaak aan bij het Grondwettelijk Hof. De eindtermen zouden te uitgebreid zijn en de vrijheid van onderwijs beperken. Het Hof gaf hen gelijk en voorzag in een overgangsregeling: de eindtermen moeten in 2025 herzien zijn.

Maar zo lang wilde het onderwijsveld niet wachten. Het zou voor grote problemen gezorgd hebben omdat de leerlingen die in de tweede graad met de modernisering gestart zijn, volgend schooljaar in de derde graad zitten, terwijl er nog geen minimumdoelen voor het vijfde en zesde middelbaar waren. In september 2022 kwamen de minister en de onderwijsverstrekkers tot een akkoord over hoe het ontwikkelproces er moest uitzien.

De inhoudelijke uitwerking gebeurde door verschillende commissies met vertegenwoordigers van de onderwijsverstrekkers, leerkrachten en experts. Waar nodig bemiddelde de minister tussen onderwijspartners om meningsverschillen te ontmijnen.

Bedoeling is dat de nieuwe minimumdoelen op 1 september van kracht gaan. Het Vlaams Parlement moet nog groen licht geven voor de nieuwe minimumdoelen, maar de scholen krijgen ze al onder voorbehoud, net als de voorlopige leerplannen van de onderwijsverstrekkers.

Ondertussen wordt ook gewerkt aan de nieuwe minimumdoelen voor de eerste graad secundair onderwijs en het basisonderwijs. Bedoeling is ook daar te focussen op Nederlands en wiskunde. Over een specifieke timing wil de minister zich niet uitspreken, maar het lijkt nog zijn ambitie om ook daar binnen zijn ambtstermijn een akkoord rond te vinden.

Vlaams parlementslid Loes Vandromme (CD&V) is tevreden dat de verschillende onderwijspartners zich verenigd hebben. “We hebben vanuit CD&V altijd onze bezorgdheid geuit over de gedetailleerdheid en de haalbaarheid van de eindtermen en deden ook voorstellen voor werkbare oplossingen en zijn nu tevreden dat er goed geland is. Scholen krijgen het vertrouwen dat ze verdienen. De voorgestelde pragmatische oplossing om nu al te communiceren naar de scholen brengt alvast rust.”