Een gehaktbal van uitgestorven beest: staat er binnenkort mammoet op het menu?

Vow stelde in het Amsterdamse Nemo Science Museum ’s werelds eerste ‘mammoetgehaktbal’ voor. Ter grootte van een kinderkopje, want voor een balletje zoals je dat in de soep aantreft, is het niet de moeite de oceaan over te steken, moeten de Australische kweekvleesboeren hebben gedacht.

Een bal van uitgestorven beest, hoe gaat dat in zijn werk? Wetenschappers vertrokken van het mammoetgen voor de productie van myoglobine, een zuurstofbindend eiwit verwant met hemoglobine, dat de rode kleur en smaak van vlees beïnvloedt. De ontbrekende stukjes genetische informatie vulden ze aan op basis van het DNA van de Afrikaanse olifant. Dat gereconstrueerde gen voegden ze toe aan spiercellen van schapen, die ze lieten groeien en vermenigvuldigen in het lab. Tot ze er genoeg hadden – ruim 20 miljard – om er een forse bal mee te maken, technisch gesproken dus eerder een ‘schammoetbal’.

“Hiermee creëren we een eiwit dat duizenden jaren niet meer heeft bestaan”, zegt James Ryall, chief scientific officer bij Vow. Zo wil het kweekvleesbedrijf zich onderscheiden van de concurrentie, die zich braafjes bij de kweek van rund, varken en kip houdt. “Waarom zou je deze fantastische technologie gebruiken om te maken wat er al is?”, zegt Ryall. “Terwijl er zoveel meer mogelijkheden zijn.”

Dat het gros van de wereldbevolking slechts een handvol diersoorten eet, komt niet doordat het de enige lekkere beesten zijn, maar omdat ze makkelijk op grote schaal te kweken zijn, merkt Ryall op. Maar als dat dankzij kweekvlees niet langer hoeft, waarom dan niet opteren voor pakweg krokodil, giraf of narwal?

Hoe zo’n schammoetbal smaakt? Geen mens die het weet, of die het wil zeggen, want Ryall laat in het midden of hij zelf al de tanden in zijn ‘mammoetvlees’ heeft gezet. Kweekvlees is nog niet officieel goedgekeurd voor consumptie, en er een onbekend eiwit aan toevoegen maakt markttoelating er niet bepaald eenvoudiger op. Aangezien de bal eerst in formaldehyde is gedrenkt, klaar om te worden bijgezet in het Nederlandse museum Boerhave, strekt proeven sowieso niet meer tot aanbeveling.

Of mammoetvlees snel in de rekken zal liggen is zeer de vraag. En gezien onze notoir strenge regelgeving zal een Europese frituur wellicht de laatste plek zijn waar u het kunt savoureren. Met de stunt willen de Australiërs en communicatiebureau Wunderman Thompson naar eigen zeggen in de eerste plaats aanzetten tot nadenken over ons voedsel. Voortzetting van de intensieve veehouderij is door de milieu-impact en het dierenleed onhoudbaar, klinkt het. En als we dan toch inzetten op kweekvlees, waarom niet meteen stevig doorpakken? “Dankzij kweekvlees kunnen we nieuwe voedselervaringen creëren”, zegt Ryal. “Het zou een gemiste kans zijn om daar niet van te profiteren.”