Regering heeft akkoord over de begroting: uitkeringen stijgen minder snel, meer minimumbelasting voor multinationals

De regering moest tijdens deze begrotingscontrole een aantal meeruitgaven compenseren, zoals de extra plaatsen in de asielopvang en de opgevoerde strijd tegen drugscriminaliteit. Maar premier Alexander De Croo (Open Vld) wilde meer doen dan alleen de nieuwe gaten dichten: hij wou ook besparen, zoals de Nationale Bank had gevraagd. Als we ongeveer 1,8 miljard euro zouden besparen in 2024, zouden we uit de Europese gevarenzone zitten en daar ging De Croo dus naar op zoek. En dat is gelukt: er werd afgeklokt op 1,75 miljard. Dit is alvast wat onze redactie kon achterhalen.

De grootste besparing komt er door de stijging van de sociale uitkeringen te beperken. Zo stelde De Croo onder meer voor om de volgende schijf van de verhoging van het minimumpensioen te schrappen. Bij haar aantreden beloofde de regering dat het minimumpensioen zou stijgen naar 1.500 euro per maand in 2024, maar door de indexeringen is dat bedrag allang bereikt. Vandaag bedraagt het minimumpensioen al 1.637 euro bruto. De socialisten wilden daar niet van weten en dus is er uiteindelijk beslist om de minimumpensioenen eerder af te vlakken: in 2024 zou het pensioen van een gepensioneerde nog altijd stijgen, maar met ongeveer 8 euro minder dan eerder voorzien. Dat zou neerkomen op 1.770 euro bruto of 1.625 euro netto voor een alleenstaande.

Ook andere uitkeringen zijn gekoppeld aan het minimumpensioen. Als het ene stijgt, stijgt het andere ook. Maar die uitkeringen, die al drie keer verhoogd zijn deze legislatuur, zullen geen vierde keer verhoogd worden. De geplande verhoging wordt volledig geschrapt bij de werkloosheidsuitkeringen, inkomensgarantie voor oudere mensen en uitkeringen voor arbeidsongeschikte personen. Die zullen dus alleen geïndexeerd worden. Alles samen leveren de besparingen in de uitkeringen - of beter: het schrappen van de geplande stijgingen - 374 miljoen euro op. Daarmee is het meteen de grootste besparing langs de uitgavenkant. Aan de verhoging van de uitkeringen voor mensen met een handicap wordt niet gemorreld.

Ook zal de uitkering voor tijdelijke werkloosheid - tenzij in geval van overmacht - verlaagd worden van 65% naar 60%, maar dan moet de werkgever zijn personeel wel een toeslag betalen op basis van het mediaan loon. Daardoor zouden lage en middeninkomens niets verliezen als ze op tijdelijke werkloosheid worden gezet. Er komen ook enkele activerende maatregelen voor langdurig werklozen, maar geen sancties.

Lang was er sprake van om werklozen die twee keer een passende opleiding tot knelpuntberoep weigeren, te verplichten om in te gaan op een passende job die hen wordt voorgesteld. Anders zouden ze hun uitkering verliezen. Dat was lang een heikel punt: bij eerdere begrotingsgesprekken is toenmalig vicepremier Sophie Wilmès (MR) ooit nog razend van tafel gegaan, omdat de socialisten dit bleven blokkeren. Dit keer leek het te lukken, maar werd de maatregel in het laatste half uur toch weer van tafel gewipt door PS-minister Karine Lalieux, die vicepremier Pierre-Yves Dermagne verving bij de gesprekken. Hij zat thuis met corona.

Er zou ook voor gezorgd worden dat ambtenaren die lang ziek zijn, niet na twee jaar automatisch op pensioen worden gezet. Eind vorig jaar getuigde een vrouw bij HLN dat ze op haar 37ste al op pensioen was gezet, omdat haar ziektedagen op waren. Minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) had eerder al aangegeven dat ze hier iets aan wilde doen en eigenlijk waren alle ministers voor. Het systeem staat haaks op het voornemen om langdurig zieke mensen te activeren. “Er komt een systeem van invaliditeit in de plaats en we zullen ervoor zorgen dat zij op termijn soepeler en geleidelijk terug aansluiting kunnen vinden bij de arbeidsmarkt”, aldus minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen). Wie al op ziektepensioen gezet is, kan terugkeren.

De nieuwe belasting die het meest opbrengt is de minimumbelasting voor multinationals. Sowieso moest ons land die invoeren van de OESO. Maar terwijl de regering aanvankelijk van plan was om alleen de hoofdzetel in ons land zo'n minimumbelasting te laten betalen, zal dat nu ook gelden voor de dochterondernemingen. De redenering: anders doen andere landen het toch in onze plaats. Dit zou zo'n 330 miljoen euro opbrengen.

De maatregel waarbij je goedkoop je eerste werknemers kan aanwerven - met een korting op de RSZ-bijdragen - zou wat worden ingeperkt. De steun zou verminderd worden en alleen nog gelden voor de eerste drie aanwervingen. Uit onderzoek bleek eerder al dat de maatregel zijn doel voorbij slaat: de jobs zouden ook zonder die steun gecreëerd worden.

Hogere accijnzen op tabak, zoals bij elke begrotingsoefening.

Lees ook: We leven meer dan ooit boven onze stand. Waar ontspoort de Belgische begroting het ergst? En hoe gaan burgers dat voelen? (+)