Primeur in de VS: voormalig president Donald Trump aangeklaagd voor betalen zwijggeld aan pornoster

Daar was het opeens, het langverwachte besluit: voor het eerst in de Amerikaanse geschiedenis zal een voormalig president strafrechtelijk worden vervolgd. Een zogeheten special grand jury, een besloten burgerpanel, stemde donderdagmiddag vóór vervolging van Donald J. Trump (76). Een arrestatiebevel kan elk moment worden uitgevaardigd.

De vervolging draait om het betalen van zwijggeld aan de voormalige pornoster Stormy Daniels, echte naam Stephanie Clifford, met wie Trump in 2006 seks zou hebben gehad. Trump wordt ervan verdacht Daniels in 2016, tijdens zijn eerste verkiezingscampagne, te hebben afgekocht met geld uit de campagnekas. Daniels dreigde vlak voor verkiezingsdag met het verhaal over hun affaire in de media te treden.

De precieze aanklacht is niet publiekelijk geformuleerd. Dat zal waarschijnlijk gebeuren wanneer Trump voor een rechter wordt voorgeleid, mogelijk al komende dinsdag. Nieuwszender CNN bericht op basis van justitiebronnen dat de zaak tegen Trump uit meer dan dertig afzonderlijke verdenkingen zou bestaan.

De zaak zal een juridische en politieke stresstest vormen voor de Amerikaanse democratie. Naast oud-president is Trump op dit moment de populairste Republikeinse kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2024. Een veroordeling kan grote gevolgen hebben voor het verloop van zijn campagne, en dus ook van andere kandidaten.

Trump ontkent de aantijgingen tegen hem in alle toonaarden. Hij noemt de beslissing in een verklaring ‘politieke Vervolging en Verkiezingsbeïnvloeding op het hoogste niveau uit de geschiedenis’. Zichzelf omschrijft hij donderdag als ‘een volledig onschuldig persoon’.

Onbekend vaarwater

Het strafrechtelijk onderzoek staat onder leiding van hoofdofficier Alvin Bragg uit New York. Eerder werd Trumps voormalige advocaat Michael D. Cohen al voor de kwestie veroordeeld. Het was Cohen die het bedrag van 130.000 dollar aan Daniels uitbetaalde, naar eigen zeggen onder auspiciën van toenmalig presidentskandidaat Trump. Cohen fungeert nu als de belangrijkste getuige in de zaak tegen Trump.

De beslissing tot vervolging ligt niet in handen van de hoofdofficier. Bragg diende eerst een grand jury te overtuigen bestaande uit 23 inwoners van Manhatten. Maandenlang hoorden zij getuigen achter gesloten deuren. Donderdagmiddag lokale tijd kreeg Bragg van hen groen licht.

‘Een schande’

De politieke reacties op de vervolging lopen parallel langs de breuklijn tussen de twee partijen. Talloze Republikeinse Congresleden betuigden hun steun voor Trump. “Alvin Bragg heeft ons land onherstelbaar beschadigd in een poging onze presidentsverkiezingen te beïnvloeden”, reageerde Kevin McCarthy, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden.

Mike Pence, vicepresident onder Trump, noemde de beslissing donderdagnacht live op CNN ‘een schande’. Pence, die overweegt zichzelf kandidaat te stellen voor het presidentschap, is met Trump gebrouilleerd – maar niet met diens kiezers. “Dit riekt naar politieke vervolging en ik denk dat een overweldigende meerderheid van Amerikanen dat zo zal zien”, zei Pence.

Aan de andere zijde van het spectrum hielden Democratische politici zich meer op de vlakte. “Trump is onderworpen aan dezelfde wetten als elke Amerikaan”, zei Chuck Schumer, de leider van de Democraten in de Senaat. “Ik moedig zowel Trumps critici als zijn medestanders aan het proces vreedzaam en wettig te laten voltrekken.” Ex-pornoster Stormy Daniels meldde intussen op Twitter dat ze aan de champagne zat.

Vingerafdrukken

De Verenigde Staten zijn in onbekend vaarwater terechtgekomen. Een paar zekerheden: na Trumps aanhouding zullen, zoals bij elke andere arrestant in New York, zijn vingerafdrukken worden afgenomen en zijn rechten voorgelezen. Ook zal een zogeheten ‘mug shot’ worden gemaakt, een arrestatieportret. Maar verder is Trump niet zoals elke andere arrestant: bij zijn achterban is escalatie altijd een gevaar.

Donderdag vaardigde de NYPD, het New Yorkse politiekorps, een bevel uit aan al zijn agenten om oproepbaar te blijven. De autoriteiten vrezen voor botsingen tussen aanhangers van Trump en zijn tegenstanders. Op Manhattan was daar donderdagnacht geen sprake van. Rond de Trump Tower aan Fifth Avenue, waar de oud-president een penthouse heeft, en ook voor het rechtbankgebouw bleef het rustig.

‘Protesteer!’, schreef de oud-president vorige week al op sociale media aan zijn achterban, nadat duidelijk werd dat vervolging met rasse schreden dichterbij kwam. ‘Take Our Nation Back!’ Trump beweerde toen op dinsdag 21 maart te zullen worden opgepakt. Dat moment laat nog even op zich wachten.

Explosieve situatie

De grote onzekerheid: wie haalt Trump straks naar New York? Op dit moment is de oud-president een inwoner van de zuidelijke staat Florida, waar hij verblijft in zijn woning Mar-a-Lago. Daar draaiden de nieuwscamera’s van elke grote nieuwszender donderdagavond onafgebroken. Een groep aanhangers reisde naar zijn verblijfplaats om de presidentskandidaat aan te moedigen.

Er is justitie veel aan gelegen om de arrestatie ordentelijk te laten verlopen, en zijn achterban en politieke medestanders zo min mogelijk op te zwepen. Hoofdofficier Bragg zou achter de schermen al langer onderhandelen over de voorwaarden van Trumps inrekening. Volgens een woordvoerder is donderdag contact gezocht met Trumps advocaat ‘om zijn overgave te coördineren’.

Mogelijk reist hij gedwee af naar zijn geboortestad om zich te laten inrekenen. Volgens een van zijn advocaten, Susan R. Necheles, zou hij bereid zijn dat komende dinsdag te doen. Weigert hij, dan zou dat een complexe wending zijn in deze toch al explosieve situatie.

Ron DeSantis, de gouverneur van Florida en tevens Trumps grootste Republikeinse rivaal, zei donderdag op Twitter dat zijn staat ‘niet zal meewerken met een uitleveringsverzoek’. Onduidelijk is welke consequenties dat zou hebben voor een mogelijke arrestatie. DeSantis noemde de beslissing tot vervolging ‘on-Amerikaans’ en politiek gemotiveerd.

Reacties

Naast de zaak rond Stormy Daniels lopen er verschillende andere strafrechtelijke onderzoeken naar Trump: vanwege zijn pogingen om aan de macht te blijven na zijn verkiezingsnederlaag tegen Joe Biden, naar het achterhouden van clandestiene documenten en naar leugens over de financiële omvang van zijn bezittingen. Dat nou juist deze oude zaak als eerste tot vervolging leidt, kwam voor velen als een verrassing.

Het campagneteam van Trump liet er donderdag geen gras over groeien en zond hun achterban meteen een verzoek om geld te geven. De vervolging zou een ‘heksenjacht’ zijn van ‘Radicaal Links, de vijand van de hardwerkende mannen en vrouwen dit land’. Daaronder verscheen een donatieknop.