Zuid-Korea heeft al vijf ex-presidenten vervolgd, en daar kunnen de VS een les uit trekken

In 1872 werd president Ulysses S. Grant gearresteerd omdat hij in Washington te snel reed in zijn paardenkoets. De agent stak zijn hand uit om Grant staande te houden; die gehoorzaamde en volgde de agent naar het politiebureau.

Werd het presidentschap geschaad? Nee, het was veeleer een prachtig eerbetoon aan de democratie. Wat ondenkbaar was voor de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV is gepast in een systeem waar gelijkheid voor de wet heerst.

Zoveel jaar later heeft een jury Donald Trump aangeklaagd wegens betaling van zwijggeld aan een pornoster. Hoewel we de details van de aanklacht niet kennen, rijzen er legitieme vragen over deze specifieke vervolging. Moet de eerste aanklacht tegen een ex-president gebaseerd zijn op een nieuwe juridische theorie die door een rechter of jury kan worden verworpen? Hoe moeten we de twijfels rond deze zaak inschatten, zelfs bij analisten die nul sympathie hebben voor Trump? Weet openbaar aanklager Alvin Bragg waar hij mee bezig is?

Boodschap van straffeloosheid

Niemand kan deze vragen met zekerheid beantwoorden, totdat we het bewijsmateriaal hebben gezien dat tijdens het proces zal worden voorgelegd. Ik maak me zorgen dat een mislukte vervolging Trump sterker kan maken. Maar ik maak me nog meer zorgen bij de boodschap van straffeloosheid die zou worden uitgestuurd als aanklagers de andere kant uit zouden kijken omdat de verdachte een voormalige president is.

De fixer van de ex-president, advocaat Michael Cohen, werd veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf omdat hij het vuile werk opknapte voor Trump. Als een handlanger wordt gestraft, moet de opdrachtgever dat ook worden: dat is een fundamenteel principe van justitie. Het doel moet gerechtigheid zijn, en deze aanklacht honoreert dat doel. Dit was duidelijk een misdaad met een hogere inzet dan bij een typische zaak van vervalsing van bedrijfsgegevens het geval is. Het doel was blijkbaar om de uitkomst van een presidentiële verkiezing te beïnvloeden, en dat is mogelijk ook gebeurd.

Als Trump wordt gearresteerd, zouden zijn vingerafdrukken worden afgenomen, wordt hij gefotografeerd en mogelijk ook in de boeien geslagen. De vraag die daarbij rijst: is het vernederend voor een democratie om een voormalig leider te vervolgen?

Sterkere democratie

De democratie die het meest bedreven is in het arresteren van voormalige leiders is Zuid-Korea, dat vijf voormalige presidenten heeft vervolgd. Ik heb daar sporadisch verslag van uitgebracht, aangezien ik in de jaren tachtig de New York Times-desk in Hong Kong leidde.

Eén voormalige president werd in 1996 ter dood veroordeeld voor zijn rol in een bloedbad tijdens de militaire dictatuur. Zijn opvolger werd veroordeeld tot 17 jaar gevangenisstraf voor soortgelijke vergrijpen. Een andere voormalige president pleegde in 2009 zelfmoord terwijl hij werd doorgelicht in een corruptieschandaal. Diens plaatsvervanger werd veroordeeld tot in totaal 17 jaar gevangenisstraf voor corruptie. En de volgende president, in functie van 2013 tot 2017, kreeg 25 jaar voor omkoping en machtsmisbruik.

Ja, Zuid-Korea was in de jaren negentig een onvolwassen democratie met een hang naar corruptie. Maar die vervolgingen hebben de Zuid-Koreaanse democratie sterker gemaakt. “Het valt de Koreanen niet makkelijk om onze gewezen presidenten te vervolgen”, zegt Jie-ae Sohn, professor communicatie aan de Ewha Woman’s University in Seoel. “Het is een pijnlijk proces dat we niet graag aan de rest van de wereld laten zien. Toch heeft dit glashelder gemaakt dat de rechtsstaat voor iedereen geldt. Zo’n proces kan lelijk zijn, maar we geloven dat dit onze democratie versterkt en haar weerbaarder maakt.”

Genezing

Er is een tegenargument dat stelt dat dit Amerika’s moment is om het opportuniteitsbeginsel in te roepen: Trump niet vervolgen stelt het land in staat te herstellen en door te gaan. Als tiener was ik woest toen president Ford voorganger Nixon preventief gratie verleende, maar later zag ik in dat deze beslissing het land de kans gaf om te genezen. Eén verschil met de huidige situatie is evenwel duidelijk: Nixon was in 1974 al in diskrediet gebracht, verbannen en gebroken, terwijl Trump elk vergrijp ontkent en zich opnieuw kandidaat stelt voor het Witte Huis.

Zuid-Korea biedt misschien een model voor het bevorderen van zowel de rechtsstaat als herstel. Hoewel voormalige presidenten daar zware straffen kregen, kregen ze vervolgens allemaal gratie en werden ze binnen één tot vier jaar vrijgelaten.

Het is in dit stadium lastig om de sterkte van de aanklacht tegen Trump te beoordelen, maar ik vind inspiratie in de woorden van William H. West, de politieagent die Grant arresteerde wegens te snel rijden. Volgens een verslag in The Washington Post, zei hij tegen Grant: “Het spijt me zeer dat ik dit moet doen, mijnheer de president, want u bent het hoofd van de natie, en ik ben slechts een politieman, maar plicht is plicht, mijnheer, en ik zal u moeten arresteren.”

Dat is de grootsheid en waardigheid van ons rechtssysteem op zijn best. En als een politieagent in 1872 zijn hand kon uitsteken en daarmee de koets van de president tot stoppen kon dwingen, dan moeten ook wij doen wat we kunnen om het principe van gelijkheid voor de wet te handhaven.

_{© The New York Times}