Het vorige fietsbeleidsplan van de Vlaamse regering dateert van 2016 en is volgens Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters “hopeloos achterhaald”, onder meer omdat de speedpedelec en de bakfiets nu veel populairder zijn, maar ook omdat er in het algemeen veel meer gefietst wordt. 

Toch is er nog een grote groeimarge, zegt Peeters. In 2020 gebeurde 14,19 procent van de verplaatsingen in Vlaanderen met de fiets, tegen 2040 moet dat volgens de nieuwe ‘Fietsambitie’ 30 procent worden. 

Om dat te realiseren “moeten woorden als moordstrookje of dodehoekongeval uit het woordenboek verdwijnen”, zegt Peeters. Nu blijven fietsers kwetsbaar in het verkeer. Het aantal fietsdoden in Vlaanderen zit zelfs in de lift: in 2021 waren het er 67, in 2022 73. Het aantal letselongevallen met fietsers nam vorig jaar toe met 13,6 procent. 

Fietsen moet dus veiliger kunnen, en daarvoor gaat de de Limburgse uit van de ‘kindnorm’, wat betekent dat een kind van 8 jaar zich autonoom met de fiets moet kunnen verplaatsen naar school of hobby’s. Concreet wil Peeters daarom tegen 2040 zo goed als alle gemotoriseerd verkeer uit schoolomgevingen en de omgevingen van cultuur, sport- en jeugdvoorzieningen bannen. Daarnaast moeten ieder jaar minstens 125 gevaarlijke kruispunten worden aangepakt door ze zo veel mogelijk conflictvrij te maken. 

Om dat alles mogelijk te maken moeten de investeringen in fietsinfrastructuur op peil blijven: onder Peeters werd het jaarlijkse budget daarvoor opgetrokken tot zowat 300 miljoen euro. Dat moet onder meer ook toelaten dat de ‘missing links’ in fietssnelwegen en op fietsroutes worden weggewerkt. 

Andere doelstellingen tegen 2040: elke Vlaming heeft toegang tot een fiets of deelfiets, alle bedrijven hebben kwalitatieve fietsenstallingen, fietsers dragen spontaan een helm, en in de steden is er een groot aanbod aan overdekte fietstaxi’s en worden pakketjes door fietskoeriers geleverd. Tot slot: tegen 2040 is Vlaanderen “de referentie bij uitstek voor de fiets en het fietsgebruik en kijken delegaties uit andere landen zich bij ons de ogen uit”, klinkt het in het plan.

De minister geeft toe dat ambities niet van vandaag op morgen gerealiseerd zullen zijn. Bovendien beheert het Vlaamse gewest slechts 8.000 à 9.000 kilometer van de meer dan 40.000 kilometer aan Vlaamse fietspaden. Maar dat het plan groen licht kreeg in de Vlaamse regering betekent volgens Peeters wel dat alvast de huidige coalitiepartners er in de komende legislaturen mee hun schouders onder willen zetten. “De weg is nog lang, maar de trend is gezet”, zegt ze.