Brits rockicoon Roger Waters serveert zijn gepeperde meningen nu aan een veel groter publiek

Bezoekers aan de drie concerten die Roger Waters komende week in het Amsterdamse Ziggo Dome geeft, worden voor aanvang van de show toegesproken door Waters zelf: ‘Als je een van die ik hou van Pink Floyd, maar ik kan Rogers politiek niet uitstaan-mensen bent, fuck off naar de bar dan.’

Hij zegt het lachend, dat wel. Maar politiek is wel degelijk een grote, misschien wel de belangrijkste drijfveer van Waters (79). Het lijkt zelfs wel alsof de gewezen bassist van Pink Floyd, naarmate hij ouder wordt, er steeds meer genoegen in schept zijn publiek te provoceren met zijn gepeperde meningen.

En niet alleen zijn publiek, want ook politici, cultuurdragers en collegamuzikanten nemen steeds meer aanstoot aan Waters’ uitspraken over Israël, dat hij al jaren van genocide en etnische zuiveringen beschuldigt. En over de Russische inval in Oekraïne, door Waters uiteindelijk wel veroordeeld, maar niet zonder zijn criticasters erop te wijzen dat die is uitgelokt door het Westen, en door president van de Verenigde Staten Joe Biden in het bijzonder.

Voor een aantal steden was de maat vol. Toen Waters vorig jaar zijn nieuwe reisschema voor de door corona steeds uitgestelde This Is Not A Drill-tournee aankondigde, besloot de gemeenteraad van Krakau, de tweede stad van Polen, de twee beoogde shows te cancellen. Ook in Duitsland leek Waters niet welkom. Frankfurt stemde tegen zijn komst en München wilde hem ook niet ontvangen.

Toch zijn er voor beide shows in mei nog kaarten te krijgen. Blijkbaar zijn de steden toch geschrokken van Waters’ dreigen met gerechtelijke stappen. In Nederland is afgelasten nooit een optie geweest. Toen het eerste concert in Ziggo Dome in september in de voorverkoop ging, was de vraag naar kaartjes zo groot dat er snel een tweede bij kwam, drie weken later gevolgd door een derde.

Politieke discussies

Zo’n 50.000 bezoekers gaan de komende dagen naar Roger Waters. Concertorganisator Mojo liet vrijdag weten dat er alleen voor het derde concert, op 7 april, nog kaarten zijn. Ook nadat Waters in februari nadrukkelijk in het politieke wereldnieuws kwam. Bijvoorbeeld door op uitnodiging van Rusland via een videoverbinding de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties toe te spreken.

De invasie was dan wel illegaal, verklaarde Waters, maar ‘not unprovoked’. Dat president Biden tijdens de concerten in een montage met oorlogsmisdaden te zien is, ach, het is niet meer dan een provocatie van Waters als reactie op het optreden van de VS als agressor.

Een antisemiet is hij beslist niet; in recente interviews met bijvoorbeeld Berliner Zeitung, The Daily Telegraph en vorige maand nog met Der Spiegel haastte Waters zich te verdedigen. Goed, hij weigert in Israël op te treden. Want hij beschouwt het democratische land als een dictatuur die Palestijnen onderdrukt en vergelijkt de manier waarop met die van Nazi-Duitsland. Maar, zo zei hij tegen The Daily Telegraph: ‘Nergens in mijn leven is ook maar een milliseconde aan antisemitisme te vinden.’

Zijn weerstand betreft alleen de staat Israël, niet de Joden. Dat benadrukte hij ook in het gesprek dat Der Spiegel vorige maand organiseerde tussen Waters en Meron Mendel, hoofd van het Educatiecentrum Anne Frank in Frankfurt. Curieus is het dat hij hier geen antwoord op de vraag wilde geven of hij in Rusland gaat spelen, als inwoners van Oekraïne hem vragen dat niet te doen. ‘Dat zijn uw zaken niet’, krijgt Mendel als antwoord van Waters.

Zijn houding tegenover Israël, zijn weigering Rusland als enige agressor in de oorlog in Oekraïne te erkennen; Waters lijkt ervan te genieten zijn standpunten iedere keer weer wat aan te scherpen. Tijdens interviews daagt hij zijn gesprekspartners altijd uit voor een politieke discussie. Dan schenkt hij zichzelf nog een glas witte wijn in en zegt: kom maar op.

Artistieke kwaliteiten

En de muziek, hoe belangrijk is die nu in het leven van de man die toch medeverantwoordelijk was voor albums die tot de canon van de popgeschiedenis horen: Dark Side Of The Moon (1973), Wish You Were Here (1975) en The Wall (1979)? Hoezo ‘mede’, antwoordt hij tegenwoordig. ‘Ik schreef alles, de rest van de band kan niet schrijven en had nooit wat te zeggen.’ Tijdens een interview in New York met de Volkskrant schamperde hij zes jaar geleden nog dat gitarist David Gilmour zijn vrouw de teksten liet schrijven, omdat hij dat zelf niet kon.

Tussen Waters en de rest van Pink Floyd is het sinds zijn vertrek in 1985 altijd gedoe geweest. Gilmour, Rick Wright (toetsen, overleden in 2008) en Nick Mason (drums) mochten van Waters de naam Pink Floyd niet gebruiken (de zaak werd buiten de rechtbank afgedaan). Waters kan nog altijd niet nalaten hun artistieke kwaliteiten in twijfel te trekken, ook al waren ze als Pink Floyd zonder hem veel populairder dan Waters zonder hen.

En nu heeft hij weer iets nieuws bedacht om zijn oude maatjes te sarren. In het geheim heeft hij het wellicht meest succesvolle Pink Floyd-album The Dark Side Of The Moon opnieuw opgenomen. Zonder de mannen die er vijftig jaar geleden bij waren. Opdat we allemaal kunnen horen hoe nutteloos hun bijdragen waren, sneerde hij in interviews. In mei zal het verschijnen. Tot die tijd kunnen fans van Pink Floyd het doen met de vrijdag verschenen liveregistratie van een integrale albumuitvoering in Wembley, 1974. Die bewijst het ongelijk van Waters: de band speelt onnavolgbaar. Een hele klus voor Waters om dat te evenaren.