13 september 1985

38 jaar geleden bracht Nintendo Super Mario Bros. – van ‘brothers’ – uit in Japan, te spelen op hun eigen NES-console. Op 15 mei 1987 was er de release in Europa. Het spelletje was met zijn 32 levels – destijds een uitzonderlijk lange speeltijd – meteen een succes. Volgens verschillende experten zorgde het zelfs voor een economisch herstel na de videospelcrash van 1983, een recessie binnen de game-industrie met verschillende faillissementen tot gevolg.

Timmerman

Mario was al een held voor Super Mario Bros. Al was het onder een andere naam. In het spel Donkey kong (1981) was Mario een heldhaftige, besnorde timmerman met de naam Jumpman. Jumpman sprong van het ene obstakel naar het andere om een prinses te redden.

Boze huisbaas

Naar verluidt zou de naam Mario afkomstig zijn van zakenman Mario Segale, de toenmalige eigenaar van het pand dat Nintendo huurde in Seattle. Segale vertoonde gelijkenissen met het figuurtje Jumpman uit Donkey kong, en toen hij op een dag boos een vergadering binnenstormde om achterstallige huur te eisen, was Mario geboren.

Tweede poging

In 1993 verscheen al een eerste film: Super Mario Bros, met echte acteurs. Hoewel groots aangekondigd, flopte de film. Volgens critici was de plot te donker, was hij niet geschikt als familiefilm, en was de link met de spelletjes te ver weg. Wat ook niet hielp: op hetzelfde moment was het een erg druk filmseizoen, onder meer Jurassic Park scoorde toen in alle zalen.

Grote namen

Dat het twintig jaar duurde om een nieuwe film te maken, heeft te maken met de voorzichtigheid van Nintendo. Het bedrijf is extreem beschermend over hun goudhaantje en wil een tweede flop vermijden. “De ervaring die een game aan haar spelers biedt, is ook moeilijk te vertalen naar een passief medium”, klinkt het. Universal Pictures zet alvast in op grote namen. Chris Pratt als stem van Mario, Anya Taylor-Joy (bekend van The queen’s gambit) is prinses Peach. Charlie Day vertolkt Luigi, Jack Black is Browser, Keegan-Michael Key is Toad, Seth Rogen is Donkey Kong.

Shigeru Miyamoto

Shigeru Miyamoto, de bedenker van Mario, is een van de meest gevierde spelontwikkelaars ter wereld. Hij is intussen 70 maar werkt nog steeds voor Nintendo. Hij heeft al jaren een leidinggevende functie, maar onlangs vertelde Miyamoto in een interview dat hij in “zijn meest creatieve periode ooit zit” en “ernaar uitkijkt opnieuw meer met zijn handen te gaan werken”. Terug naar zijn roots: tekenen. Miyamoto is ook de ontwerper van The legend of Zelda.

It’s a me, Mario!

Erg spraakzaam is Mario niet, toch zijn de woo-hoo’s en okey dokey’s voor eeuwig aan hem gelinkt. Verantwoordelijk voor dat staaltje klankspel is de Amerikaan Charles Martinet (67). Sinds 1990 zit hij achter het piepstemmetje van Mario. Al was dat op het nippertje: de stemacteur miste ei zo na de auditie voor de ‘rol’. “Ik kwam te laat en smeekte om een kans. De man van de auditie keek op zijn uurwerk, zuchtte diep en heeft me toen nog binnengelaten. Ik kreeg de opdracht een Italiaanse loodgieter te spelen in een videogame en ik kon alleen maar denken: ‘daar ken ik niets van’. Ik begon met een hoog stemmetje en Italiaans accent over pizza te praten.” Meer had Nintendo niet nodig, Mario was gevonden. Martinet is trouwens ook de stem achter de andere personages.

Heisa

Opvallend: in de nieuwe film is het niet Martinet maar Chris Pratt die de stem van Mario vertolkt. Dat zorgde voor veel kritiek van fans van de game. De Amerikaanse acteur reageerde intussen zelf op de commotie: “Ik begrijp dat je niet wilt dat iemand ‘de soundtrack uit je jeugd’ verprutst, maar ga eerst naar de film kijken en oordeel dan.”

Bloot bovenlijf

Nintendo heeft nooit veel gesleuteld aan hun originele mascotte. Mario moest Mario blijven. Al gaven de makers soms wel toe aan vernieuwing en modernisatie. Bijvoorbeeld Super Mario Odyssey: in het spel voor de Nintendo Switch-console wordt als vanouds gesprongen en gedoken, maar wel in een realistische wereld. Het decor heeft veel weg van New York, inclusief gele taxi’s. In het Switch-spel is Mario trouwens ook voor het eerst in bloot bovenlijf te spotten.

Mario zonder pet

Geen enkel personage is zo vergroeid met een hoofddeksel als Mario. De rode pet kwam er niet zomaar: bedenker Miyamoto gaf ooit toe dat hij het moeilijk vond om haren te tekenen. Wat er schuilt onder de iconische pet? Een kale plek? Een weelderige haardos? Er zijn slechts enkele manieren om het te weten te komen. In Super Mario Odyssey kan de pet veranderen in personage ‘Cappy’: een bondgenoot in de strijd tegen de vijand. Met een petloze Mario spelen kan in New Super Mario Bros. voor Wii, maar alleen als een speler 99 levens verzamelt.

Magische paddo’s

Toen Miyamoto aan het tekenen ging, liet hij zich inspireren door verschillende verhalen. Zo kwam de inspiratie voor de verborgen buizen, die spelers helpen om levels over te slaan, uit Star Trek. Het Koninkrijk der Paddenstoelen en de eetbare paddo’s die Mario doen groeien, zouden geleend zijn uit Alice in Wonderland. Al kwam Miyamoto later terug op die vergelijking. “Voor mij is er al altijd al een relatie geweest tussen paddenstoelen en magische werelden”, zei hij in een interview.

Beter voor de ogen

Ingrediënten uit het succesrecept van Super Mario Bros: een toegankelijk spelconcept en een simpel decor. Het computerspelletje was het eerste in zijn soort dat met het decor – een blauwe lucht met witte wolken – afstapte van een zwarte achtergrond. Miyamoto verklaarde dat zwart te belastend was voor de ogen van de speler. Slim, want Mario was dus “beter voor de gezondheid” dan andere games.

Figuurtje in meer dan 250 spelletjes

De franchise rond Mario bestaat intussen bijna veertig jaar en geldt nog steeds als een ijzersterk merk. Alleen al het originele Mario-spel uit 1985 werd meer dan 40 miljoen keer verkocht. Mario figureert intussen in meer dan 250 spelletjes. Super Mario Odyssey ging al bijna 20 miljoen keer over de toonbank, Mario Kart 8 Deluxe is met 52 miljoen het best verkochte spel op Switch.

Met de vuist

De wijze waarop Mario bakstenen in de lucht breekt, was lange tijd voer voor discussie. Fans van het eerste uur dachten dat hij dat met zijn hoofd deed, maar de ontwerpers brachten duidelijkheid: de loodgieter breekt de stenen wel degelijk met zijn vuist. Goed te zien in recenter werk.

Concurrentie van Sonic

Mario steeg al snel naar eenzame hoogte in de top van videospellen. Eén keer werd het toch warm aan zijn voeten toen Sonic het levenslicht zag, de supersnelle blauwe egel van spelontwikkelaar Sega. De concurrentie bleef niet duren want Sega slaagde er minder goed in de blauwe egel naar een moderner tijdperk te brengen.

Mario als ringtone

Bedenker Miyamoto werkte voor de muziek van het spel samen met componist Koji Kondo. Hij creëerde vijf melodieën: het themanummer is dat van de bovenwereld, daarnaast is er ook nog de ondergrondse wereld, de onderwaterwereld, de kasteelomgeving en een melodie bij het grijpen van een ster. De ringtone-versie van het themanummer werd bijna een miljoen keer aangekocht als beltoon.