Opvangcrisis blijft duren: ook in maart geen opvang voor meer dan 600 asielzoekers

Al anderhalf jaar sleept de crisis in de asielopvang aan. Er is een chronisch tekort aan opvangplaatsen in het netwerk van Fedasil en daardoor belanden vooral alleenstaande mannen systematisch op straat. Dat was ook de afgelopen maand zo: 624 alleenstaande mannen met recht op opvang kregen na hun registratie bij de Dienst Vreemdelingenzaken te horen dat er geen opvangplaats voor hen was. Dat waren er zo'n 70 meer dan in februari.

De asielzoekers kunnen zich aanmelden op een wachtlijst, maar intussen moeten ze zelf een oplossing zoeken. Veel van hen slapen dan ook op straat of in kraakpanden. In totaal wachten nog zo'n 2.700 mensen op bed, bad, brood. Dat aantal blijft al enkele maanden stabiel. De wachtlijst wordt dus niet afgebouwd.

1.594 andere asielzoekers kregen in maart wél een opvangplek toegewezen. "Het gaat om alleenstaande vrouwen, families, kwetsbare mannen, maar ook om mensen die op de wachtlijst stonden en een oproep kregen om zich te melden voor een opvangplaats", laat Fedasil weten. 

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) benadrukt dat ze blijft zoeken naar bijkomende opvangplaatsen. "Daarnaast keurde de ministerraad twee weken geleden een pakket structurele maatregelen goed om achterpoortjes te sluiten die ervoor zorgden dat mensen na het einde van hun asielprocedure nog langer in de opvang konden blijven door andere procedures op te starten. Er wordt ook gewerkt aan een snellere uitstroom voor wie langer dan drie jaar in de opvang zit." 

Heel wat plaatsen stonden de afgelopen maanden symbool voor de opvangcrisis, zoals het kraakpand in de Paleizenstraat, het tentenkamp aan het Klein Kasteeltje en vorige maand nog het toekomstig nationaal crisiscentrum in Sint-Joost-ten-Node. 

"Maar sinds de ontruiming van dat toekomstig crisiscentrum is de opvangcrisis minder zichtbaar geworden", zegt Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "Veel asielzoekers zonder opvang verdwijnen onder de radar waardoor hun kwetsbaarheid alleen maar toeneemt. Dat kan risico’s op uitbuiting en misbruik met zich mee brengen. Wij maken ons daar grote zorgen over." 

Volgens Willekens zoeken meer en meer asielzoekers daarom vooraf zelf een opvangplek bij vrienden of familie. "Ze weten dat ze hier anders op straat belanden. Daarnaast vangen we af en toe signalen op vanuit enkele kraakpanden. Een deel van de mensen reist wellicht ook door."

Niet alleen in Brussel, maar ook in andere steden zoals Antwerpen en Gent komen asielzoekers aankloppen op zoek naar een onderdak. 

In Gent verblijven volgens Kathleen Torfs van vzw "Gent Samen Solidair" zo'n 200 dakloze asielzoekers. "Ze slapen op straat, in kraakpanden of bij kennissen op de zetel", vertelt ze. "De werking van onze organisatie en die van allerlei andere burgerinitiatieven staat enorm onder druk. De kosten voor onder andere medische hulp en voedselbedeling lopen op." 

Ook bij het Adviescentrum Migratie van de stad Antwerpen komen per week één of twee asielzoekers langs bij gebrek aan opvang. "Dat cijfer is vermoedelijk een onderschatting want vaak komen ze niet naar ons", zegt teamverantwoordelijke Grietje Cant. Er zijn dus waarschijnlijk veel meer dakloze asielzoekers in Antwerpen. "Wat de opvang betreft, kunnen we enkel helpen bij het vinden van een advocaat zodat ze hun recht op opvang kunnen afdwingen via de rechtbank. Meer kunnen we vanuit ons centrum niet doen", aldus Cant.