Nederlandse premier Rutte overleeft vertrouwensstemming

Moties van wantrouwen zijn er wel meer in het Nederlandse parlement, meestal dan van de rechts radicale PVV van Geert Wilders of de links radicale SP van Lilian Marijnissen. Maar nu was het de voorman van GroenLinks, Jesse Klaver, die de motie had ingediend. Bijna alle andere oppositiepartijen, zowel rechts als links, ondertekenden de tekst mee. Dat GroenLinks een stemming uitlokte, is eerder uitzonderlijk. De partij stelde zich de jongste tijd samen met de PvdA meestal constructief op en de twee hielpen de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op tal van beleidsterreinen aan meerderheden in de Eerste Kamer.

Gisteren was er een debat in de Nederlandse Tweede Kamer naar aanleiding van de provinciale verkiezingen van vorige maand. De regering van Mark Rutte kreeg daar een ferme optater van de kiezer en leed een nooit geziene nederlaag. Grote winnaar werd in alle provincies de BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas. Het stikstofbeleid van de regering Rutte wordt door waarnemers als belangrijkste reden gezien voor het verlies van de vier regeringspartijen. Het debat duurde 14 uur.

Het christendemocratische CDA van Wopke Hoekstra kreeg de grootste tik van de kiezer. En daarom had het CDA vorige week aangegeven opnieuw te willen onderhandelen over de stikstofplannen in het coalitieakkoord. De Nederlandse christendemocraten kunnen niet langer leven met 2030 als deadline voor de afgesproken vermindering van de stikstofuitstoot. Maar daarmee komt Hoekstra lijnrecht tegenover de linksliberale D66 van Sigrid Kaag te staan.

"De facto is dit kabinet al gevallen", zei Klaver van GroenLinks woensdagavond. Het CDA wordt volgens hem nog kunstmatig aan boord gehouden. Hij deed, vlak voor hij zijn motie van wantrouwen indiende, samen met PvdA-leider Attje Kuiken nog een ultieme poging om premier Mark Rutte de toezegging te ontlokken dat er voor de meivakantie duidelijkheid komt over de stikstofplannen. Maar dat wilde de minister-president niet beloven.

Uiteindelijk stemden iets na één uur vannacht 59 parlementsleden voor de motie van wantrouwen, 76 tegen. Een van de oppositiepartijen, de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), stemde wel met de regering mee. De SGP is ook zeer kritisch over de onduidelijkheid die is ontstaan, maar het opzeggen van het vertrouwen gaat partijleider Kees van der Staaij dan weer een stap te ver. "Maar het stoplicht staat nu wel op oranje", zei hij. De regering van premier Rutte is voorlopig gered, maar de crisis binnen zijn ploeg blijft.