Al vijf jaar zit het gerecht hem op de hielen: wie is Martin Sellner, de posterboy van nieuwrechts?

Op woensdag 19 april zou Martin Sellner komen spreken bij studentenvereniging NSV over ‘de identitaire strijd en haar toekomst’. De lezing was gepland in het pedagogische instituut van KU Leuven, maar na navraag van De Morgen laat de KU Leuven weten dat ze dat niet langer toestaat. De beslissing viel na overleg met het Leuvense stadsbestuur, bevestigt burgemeester Mohamed Ridouani (Vooruit).

“In uitzonderlijke gevallen kan en zal de KU Leuven vooraf beslissen om een evenement niet te laten doorgaan”, zo staat in een statement van de universiteit. “De KU Leuven beslist nu om die lezing in haar lokalen om veiligheidsredenen te verbieden. Martin Sellner werd eerder op die gronden al de toegang tot het Verenigd Koninkrijk ontzegd.”

Sellner werd in 2018 opgepakt op een Britse luchthaven en het land uitgezet, samen met zijn huidige echtgenote Brittany Pettibone. De KU Leuven benadrukt in haar statement verder dat ze “de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel” draagt.

De nationalistische studentenvereniging NSV zegt er alles aan te doen om de lezing toch te laten doorgaan en zoekt nu een nieuwe locatie. “Wij zijn niet van plan ons de mond te laten snoeren”, zegt nationaal NSV-voorzitter Gaëtan Claeys.

Zomeruniversiteiten

Sellner raakte wereldberoemd – en berucht – na de aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Na de dodelijke raid op twee moskeeën bleek dat de dader een donatie had overgemaakt naar Sellner en kwam er een huiszoeking op zijn adres in Oostenrijk. Sellner en de terrorist bleken elkaar ook via e-mail te hebben gesproken.

Maar volgens het NSV is Sellner het slachtoffer van “halve waarheden en goedkope verdachtmakingen”. “Dat ‘contact met de dader van Christchurch’ is één voorbeeld daarvan”, zegt Claeys. “Of je het nu met hem eens bent of niet, iedereen die grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting of de vrijheid van vergadering waardeert, zou zijn recht om publiekelijk te spreken moeten verdedigen.”

De 34-jarige Sellner maakte als jonge kerel deel uit van de Oostenrijkse neonaziscene. Toen hij 17 jaar oud was, kleefde hij posters met een hakenkruis op een synagoge. Later groeide hij uit tot de leider van Identitären Bewegung Österreich (IBO).

Sellner heeft zich, zeker na Christchurch, regelmatig gedistantieerd van neonazisme en geweld, maar werd de posterboy van het Europese nieuwrechts, onder meer met zomeruniversiteiten inclusief bokstrainingen samen met Géneration identitaire, een Franse extreemrechtse beweging.

“Het nationaalsocialisme kwam in diskrediet op een manier waarop het nooit tot politiek succes kan leiden en nieuwrechts kwam met nieuwe terminologie zoals ‘omvolking’ en ‘remigratie’”, zegt Bernhard Weidinger, die rechtsextremisme onderzoekt aan DÖW, het documentatiecentrum voor het verzet in Wenen. “Maar de visie is nog altijd vergelijkbaar, want het gaat om wereldwijde apartheid, waarbij mensen niet horen te ‘mengen’ met elkaar.”

Sellner maakte deze week nog maar net bekend dat hij op 4 mei, twee weken na de lezing, in Wenen voor de rechter moet verschijnen voor het aanzetten tot haat tegen vluchtelingen. Nadat in december de Duitse veiligheidsdiensten een potentiële staatsgreep door de extreemrechtse beweging Reichsbürgers verijdelden, schreef Sellner aan zijn 58.000 volgers op Telegram: “De waarheid is dat van elk asielcentrum meer gevaar uitgaat voor onze kinderen dan van Reichsbürgers.”

Het Oostenrijkse gerecht vervolgt Sellner al enkele jaren. Het lambda­symbool van de identitaire beweging is er verboden sinds 2021. Afgelopen najaar verloor Sellner nog een zaak tegen ÖVP-politicus Thomas Stelzer, die door Sellner werd beschuldigd van het binnenlaten van een verkrachter en door hem uitgescholden werd als “medeverkrachter”. Ook zou Stelzer zogezegd een “omvolking” organiseren.

Sellner vraagt donaties voor zijn rechtszaken via zijn profielen op sociale media. Zijn populaire YouTube-profiel is hij sinds 2020 kwijt. Ook Twitter, Facebook en Instagram hadden zijn profielen toen al verwijderd.

Het NSV noemt Sellner een interessante stem over migratie. In 2018 huurde Sellner nog met identitaire medestanders een schip om op de Middellandse Zee vuurpijlen af te schieten op bootvluchtelingen en ngo-schepen. Dat Sellner in mei opnieuw voor het gerecht komt, is voor de studentenvereniging geen reden om hem niet uit te nodigen. “‘Aanzetten tot haat’ is een vage beschuldiging die de orwelliaanse regimes van het Westen gebruiken om tegenstanders de mond te snoeren”, zegt de NSV-voorzitter.

‘Freikorps’-cantus

Een week na de geplande lezing van Martin Sellner organiseert NSV een ‘Freikorps’-cantus. Freikorps zijn paramilitaire eenheden met een lange geschiedenis in Duitsland, maar NSV bevestigt dat de cantus expliciet verwijst naar de Freikorps na de Eerste Wereld­oorlog. Die hielden met geweld radicaal-linkse opstanden en het ­oprukkende bolsjewisme tegen. Ze pleegden een groot aantal politieke moorden, waaronder die op activiste Rosa Luxemburg. Vanaf 1920 werden de Freikorps stapsgewijs afgeschaft. Een deel van de leden kwam terecht in de Sturmabteilung van de NSDAP.

In de uitnodiging van de cantus staat dat studenten “in thema” gekleed mogen komen. “Dat was een ironische opmerking”, zegt Claeys. “De Freikorps waren geen nazi’s. Sommigen onder hen kwamen later bij de ­nazi’s terecht, maar anderen net niet.