Ruimtestormen, een poolkap en ringen: James Webb-telescoop maakt nieuwe beelden van Uranus
De James Webb-ruimtetelescoop heeft nieuwe, gedetailleerde infraroodbeelden gemaakt van de planeet Uranus. Daarop is de noordelijke pool van de ijsplaneet te zien, elf van zijn dertien ringen én twee enorme onweerswolken.
Vorig jaar maakte de James Webb-telescoop, de krachtigste telescoop die ons melkwegstelsel ooit verkend heeft, al adembenemende beelden van Neptunus. Nu zijn er nieuwe beelden vrijgegeven van die andere ijsgigant, Uranus.
Uranus ligt op 2,9 miljard kilometer van de zon. Ter vergelijking, voor de aarde is dat "maar" 150 miljoen kilometer. De planeet spreekt tot de verbeelding: ze bestaat uit een ijsachtige massa van water, methaan en ammonia (ammoniak opgelost in water) rond een harde, rotsachtige kern. Eén omwenteling rond de zon duurt maar liefst 84 jaar, een mensenleven zeg maar.
De James Webb-telescoop maakte nieuwe infraroodbeelden met twee verschillende lenzen. Die kleurden de planeet oranje en blauw. De kleuren die je ziet, zijn dus niet per se de "echte" kleuren van Uranus.
Twee enorme stormen
Toch leren de nieuwe beelden ons heel wat over de planeet. Zo zijn elf van de dertien ringen te zien. De andere twee ringen zijn zo ijl dat er niet genoeg licht op weerkaatst om ze vast te leggen. Tot nu toe zijn de allerfijnste stofringen van Uranus nog maar twee keer in detail gefotografeerd: door de onbemande ruimtesonde Voyager 2 in 1986 en door het Keck-observatorium in 2004.
Ook de noordelijke pool van Uranus is duidelijk in beeld gebracht: dat is de grote witte vlek op de verder blauw gekleurde planeet. Daar is het op dit moment lente, pas in 2028 zal de zomer er aanbreken. Toen de ruimtesonde Voyager 2 Uranus 40 jaar geleden voorbij vloog, lag de noordelijke pool nog aan de donkere kant van de planeet.
Ook zijn er twee wolkenformaties zichtbaar. Dat zijn de twee helderwitte stippen links en centraal op de planeet. Die wijzen waarschijnlijk op enorme stormen.
Maar de James Webb-ruimtetelescoop bracht niet alleen de planeet zelf in beeld, maar ook de omgeving. Zo zijn ook veel van de 27 bekende manen van Uranus te zien.
De onderzoekers maken zich sterk dat deze eerste beelden nog maar het begin zijn. Ze hopen dat verder onderzoek nog meer geheimen van de planeet aan het licht zal brengen.
Volgende donderdag lanceert het Europese ruimtevaartagentschap ESA ook een ruimtesonde naar Jupiter. Die zal binnen acht jaar, wanneer hij is aangekomen, beelden maken van de planeet en zijn ijsmanen. Ook ons land zal zijn steentje bijdragen. Zo meldt de Koninklijke Sterrenwacht dat hij betrokken is bij vier van de tien instrumenten aan boord van de sonde. Koning Filip zal ook aanwezig zijn bij de lancering in Kourou, Frans-Guyana.