Deze Delhaize-vakbodsman wijst op nog een probleem: ‘Verse producten worden weggegooid. Natúúrlijk maak je geen winst’

­Jeroen ­Van ­Bogaert (50) werkt al 29 jaar als slager bij de Delhaize in Reet en is afgevaardigde voor de christelijke vakbond ACV-Puls. Hij wil iets kwijt over wat volgens hem onderbelicht blijft in de berichtgeving over de sociale onrust bij Delhaize: de grootschalige verspilling bij de supermarktketen.

Vertel eerst nog eens waarom het personeel nu precies staakt?

­Jeroen ­Van ­Bogaert: “De bedrijfstop heeft meermaals zijn woord gebroken. Bij de reorganisatie van 2014 verlaagde Delhaize de loonbarema’s voor nieuwe medewerkers. Ook wij moesten inleveren: onze eetpauzes werden niet langer betaald en we verloren een dag anciënniteit per jaar. Door die toegevingen zou Delhaize kunnen overleven, beloofde de top. Enkele jaren geleden kwam er een cao die iedereen werkzekerheid garandeerde tot 2024. Er zouden géén winkels afgestoten worden! En nu verscheurt Delhaize die cao.”

Fran­chise­winkels zijn rendabeler dan eigen winkels. Waarom willen jullie dan liever voor een multinational werken dan voor Belgische zelfstandigen?

“Ik distantieer me van kreten als zouden dat allemaal slavendrijvers zijn: je hebt er goeie en minder goeie mensen. Maar dat zij meer winst boeken, komt doordat ze vaak lagere lonen en slechtere arbeidsvoorwaarden bieden. Ze ­eisen meer flexibiliteit en zondagswerk van hun personeel, zonder daar deftige premies tegenover te zetten.”

Delhaize benadrukt dat het personeel níét minder zal verdienen. Volgens cao 32 bis moet de overnemer de loon- en arbeidsvoorwaarden behouden.

“Wij vrezen dat de overnemers die cao snel aan hun laars zullen lappen. Ik ken mensen die dat al hebben meegemaakt in andere sectoren. Ook daar werd geschermd met cao 32 bis, maar algauw werd het personeel gedwongen om een ander contract te tekenen, met nieuwe voorwaarden. Niet iedereen kan die druk weerstaan. Daarom is een sterke vakbond zo belangrijk. Het plan van Delhaize is een slinkse truc om de vakbonden uit te schakelen: een zelfstandige die een Delhaize overneemt, kan daarna beslissen om de beenhouwerij af te staan aan de keten ‘Buurtslagers’, die op haar beurt die dan laat uitbaten door een zelfstandige. Zo kapt Delhaize bedrijven in kleine stukjes zonder verplichte vakbondsvertegenwoordiging.”

Miranda Ulens, topvrouw van de socialistische vakbond, zei dat ook Total en ING bezig zijn met tankstations en bankkantoren uit te besteden aan zelfstandige uitbaters. Ze had het over ‘een nieuw maatschappijmodel’.

“Ja, de ieder-­voor-­zich-maatschappij: mensen kunnen geen bijstand meer krijgen van iemand die de regels kent en kan verhinderen dat ze worden uitgebuit. De kracht zit in de massa en die willen ze ondermijnen. Dit gaat om meer dan Delhaize, dit gaat om een vorm van winstmaximalisatie die we niet mogen pikken.”

De concurrentie in de Belgische retailsector is moordend, het wordt steeds moeilijker om hier een rendabele supermarkt uit te baten.

“Als er niks meer te verdienen valt, waarom heeft Delhaize dan minstens twee kandidaat-overnemers voor driekwart van zijn winkels? In 2021 heeft Ahold Delhaize 2,5 miljard euro winst geboekt. Datzelfde jaar kreeg het een boete van 380 miljoen euro, vanwege achterstallige belastingen voor de overname van de Amerikaanse supermarkten. Toch keerde Delhaize in 2020 voor 197 miljoen euro aan dividenden uit aan de aandeelhouders. En in 2021 nog eens 47 miljoen. Ze hebben alle spaarpotten leeggemaakt en wij betalen het gelag. Delhaize wil nu 1 miljard euro besparen om de aandeelhouders te plezieren en dat zal grotendeels uit de zakken van het personeel komen. Ik ben geen communist: een aandeelhouder die investeert, mag daar iets aan verdienen. Maar niet door negenduizend werknemers uit te persen.”

Heeft de directie de voorbije jaren nog meer foute beleidskeuzes gemaakt?

“Daar kan ik een boek over schrijven! Delhaize biedt 15.000 producten aan, 6.000 daarvan worden met verlies verkocht. En de directie heeft het allemaal erger gemaakt. Vorig jaar besliste ze om een e-commercecentrum op te richten in Vorst. Op de ondernemingsraad wierp ik tegen dat geen énkele bevoorrader winst maakt met e-commerce. Het antwoord: ‘We weten dat het een verliespost wordt, maar de concurrentie doet het ook, dus we moeten mee.’ Dat is toch wanbeleid?

“Delhaize heeft de laatste tien jaar geen nieuwe winkels meer geopend in België. Ondertussen kwamen er volop nieuwe supermarkten bij van concurrenten, dan is het logisch dat je marktaandeel verliest. Wat we wél hebben gedaan, zijn slechte renovaties. Als je vernieuwde winkels twaalf meter hoge plafonds hebben, betaal je je blauw aan de verwarming. In de vestiging waar ik werk, kwam er vijf jaar geleden een open ­slagerij met een groot gat naar de winkel, waardoor het massa’s energie kost om ze te koelen. Er was ook niet nagedacht over de stand van de zon: die viel op onze koeltoog, waardoor we rolluiken moesten plaatsen. Soms loopt de temperatuur op tot 17 graden. Als ik op maandagmorgen vers vlees aansnijd, moet ik op dinsdagavond alles weggooien. Daardoor draaien we verlies. Andere vestigingen hebben hetzelfde probleem: verse producten worden aan de lopende band weggegooid. Natúúrlijk maak je dan geen winst.”

Hoe komt dat?

“Om een firma slecht te laten presteren, moet je gewoon de foute mensen op de juiste plaats zetten. De baas van alle Delhaize-slagerijen was een vegetariër, die man kende niks van vlees. Hij heeft snel ontslag genomen, maar zijn vervanger hebben we nooit gezien: kort na zijn aanstelling werd hij langdurig ziek.”

Zegt u nu dat Delhaize de boel bewust naar de knoppen heeft geholpen?

“Er zijn de voorbije jaren zoveel dure machines, onwerkbare systemen en slechte projecten ingevoerd… Delhaize heeft bewust een wanbeleid gevoerd om ons bij het huisvuil te kunnen zetten. Anders zijn het wel héél slechte ondernemers. De procedure om vakantie aan te vragen is de voorbije vier jaar vier keer veranderd. Het budget voor IT steeg van 25 naar 35 miljoen euro, maar de simpelste dingen werken niet.

“Ook de klantvriendelijkheid laat te wensen over. Enkele jaren geleden werden de klantenkaarten plots omgezet naar ‘pluskaarten’ waarvoor je een e-mailadres en een app nodig had. We deden een promoactie voor gerookte zalm, maar alleen wie inlogde via de app kreeg de korting. Gevolg: rijen van boze ouderen die vroegen of zij niet meer meetelden omdat ze geen computer hadden.”

OORLOGSKAS

Hoe is de stemming onder het personeel na een maand actievoeren?

“We voelen ons in de zak gezet. Veel collega’s zijn er echt kapot van. In Wallonië is er een zelfmoordpoging geweest van een 24-jarige medewerker. Zelf heb ik ook heel slechte dagen. Je staat daarmee op en je gaat ermee slapen.”

Is al dat drama wel nodig? Er is toch werk genoeg in België?

“Wie dat zegt, begrijpt niet wat een goede collega betekent. En opgebouwde voordelen! Als je bij Delhaize in een eindeloopbaansysteem stapt, krijg je van het paritair comité boven op je uitkering een premie van 147 euro per maand. Delhaize verdubbelde die premie, maar die valt nu weg. Mensen die 35 jaar hun nikkel hebben afgedraaid, krijgen zo een lap rond hun oren van bijna 300 euro per maand, vlak voor hun pensioen. ­Herman ­De ­Croo had niet gezien dat hij pen­sioenbonussen van duizenden ­euro’s kreeg, maar ik kan u verzekeren: déze mensen voelen die 300 euro minder wel!”

Het gemiddelde netto­loon bij Delhaize bedraagt 2.000 euro. Stakende werknemers krijgen van de vakbonden slechts 200 euro per week. Hoelang houden jullie dit nog vol?

“Wanneer multinationals zo’n rotstreek uithalen, leggen ze een oorlogskas aan en hopen ze het personeel financieel af te matten. Daarom pakken we het slim aan. We laten drie man de toegang tot de winkel afsluiten en de rest biedt zich aan om te werken. Zo komt er geen geld binnen, moet Delhaize de lonen blijven betalen en kan het personeel het veel langer volhouden. De regering onderschat nog altijd onze actiebereidheid.”

Ze heeft nu een sociaal bemiddelaar aangesteld.

“Ik verwacht daar weinig van, dan kan het alleen maar meevallen. Dat plan moet gewoon van tafel.”

Wat gaat u doen als de uitverkoop toch doorgaat?

“Dan ben ik benieuwd wat de zelfstandige overnemers uit hun mouw zullen schudden om het ontgoochelde personeel te motiveren. Als het echt niet anders kan, zal ik ander werk zoeken. Slager is een knelpuntberoep: ik kan vast wel elders terecht.”

© Humo