Broodnodige vooruitgang in behandeling schizofrenie mogelijk door nieuw medicijn

Volgend jaar komt er misschien een nieuw medicijn tegen schizofrenie op de markt. Het gaat om een broodnodig medicijn dat de levenskwaliteit van patiënten kan verbeteren. Het nieuwe medicijn zou bovendien geen bijwerkingen hebben.

De laatste reeks gegevens over de ontwikkeling van het geneesmiddel zijn onlangs vrijgegeven. De gegevens versterken het potentieel om vooruitgang te bieden voor schizofrenie, een aandoening die ongeveer 0,7% van de wereldbevolking treft.

Een onderdeel van de behandeling, xanomeline genaamd, bestaat al sinds het begin van de jaren negentig. Daar werd destijds cognitieve en gedragssymptomen van de ziekte van Alzheimer en later schizofrenie mee behandeld.

Kleine studies tonen dat het medicijn een duidelijk effect kon hebben op deze symptomen, maar het werd uit de ontwikkeling gehaald omdat mensen de bijwerkingen niet konden verdragen. Het probleem was dat het medicijn niet alleen werkte op receptoren die berichten doorgeven tussen zenuwcelen in de hersenen, maar een wisselwerking had met receptoren in het hele lichaam, waardoor mensen die het innamen misselijk werden en moesten overgeven.

Normaal gezien zou de volgende stap zijn geweest om een nieuwe molecule te ontwerpen die de goede delen van het geneesmiddel behoudt, maar de nare bijwerkingen vermijdt. Xanomeline kwam echter op de markt toen de momenteel beschikbare antipsychotica hun intrede deden. Die werkten voornamelijk door de dopaminesignalen in de hersenen af te remmen. Omdat wetenschappers ervan overtuigd waren dat het nutteloos zou zijn om de slechte aspecten van xanomeline er proberen uit te halen, lieten bedrijven het middel links liggen.

Velen jaren later gooide Karuna het over een andere boeg. In plaats van een nieuw medicijn vanaf nul te creëren, combineerden ze het met een medicijn dat de bijwerkingen kon verminderen. Het bleek dat zo’n medicijn al bestond. Een geneesmiddel voor het overactieve blaassyndroom, trospium genaamd, blokkeert muscarinereceptoren buiten de hersenen, waardoor de effecten van xanomeline grotendeels beperkt blijven tot de hersenen zelf.

Nieuwe gegevens leveren bewijs dat de aanpak werkt. Schizofrenie omvat een scala van symptomen en de studie bereikte haar primaire doel om aan te tonen dat het Karuna-medicijn paranoia, wanen en hallucinaties kan verminderen. Het middel vermijdt ook de gewichtstoename of slaperigheid die geassocieerd worden met alle momenteel beschikbare schizofreniemedicijnen.

Toch is er nog één bijwerking van het nieuwe medicijn: de patiënten die het geneesmiddel gebruikten, hadden een verhoogde bloeddruk. Toch leidde de bijwerking er niet toe dat mensen ui het experiment stapten. Ook nam de omvang van het effect na een bepaalde periode af. Karuna onderzoekt de kwestie momenteel in een afzonderlijke veiligheidsstudie.

In dit onderzoek had het geneesmiddel ook geen statistisch opmerkelijk effect op de zogenaamde “negatieve symptomen” van schizofrenie. Dat zijn kwaliteiten die bij de patiënten verminderd zijn in vergelijking met mensen zonder de ziekte, zoals emotionele en verbale betrokkenheid bij de wereld. Maar dat betekent niet dat het medicijn geen goedkeuring zal krijgen van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), die in de tweede helft van 2024 wordt verwacht.