Verhoren van beschuldigden op terreurproces voorbij: gaf intense en cruciale fase antwoorden op vragen?

"We hebben lang op de verhoren moeten wachten", vertelt Sanne De Clerck in "De ochtend" op Radio 1. De Clerck is advocate van verschillende slachtoffers en nabestaanden van slachtoffers via de organisatie VEurope. Door de discussie over de naaktfouilles van de beschuldigden werd alles enkele maanden opgeschoven. Begin april konden de kruisverhoren van start gaan, zeven jaar na de aanslagen. Nu, twee weken later, zijn ze afgerond. 

Woensdag was de laatste dag dat het Openbaar Ministerie en de advocaten vragen konden stellen aan de beschuldigden van de aanslagen van 22 maart. Op één na: de Zweed Osama Krayem, de man die zich op het laatste moment bedacht en met zijn rugzak vol explosieven uit de metro stapte, heeft van zijn zwijgrecht gebruik gemaakt.

De andere acht terreurbeschuldigden hebben wel meegewerkt en de vragen beantwoord, "al blijft het de vraag of zij inhoudelijk het achterste van hun tong hebben laten zien", zegt advocate De Clerck. "Los van hun antwoorden, is het voor de slachtoffers in de eerste plaats belangrijk dat de beschuldigden rechtstreeks aangesproken worden op hun verantwoordelijkheden."

Maar ook dat ze kritisch bevraagd worden, is belangrijk. De meeste beschuldigden ontkennen enige weet van de aanslag, maar de twee die wel hebben bekend proberen hun aandeel erin vooral te minimaliseren. "En dan valt op als je hen kritisch confronteert met de inhoud van het dossier, dat ze krampachtig reageren. De uitval van Mohamed Abrini tegen een advocaat van de burgerlijke partij toont dat zo'n bevraging werkt."

Meewerking was er misschien, verontschuldigingen kwamen er niet. "De meesten ontkennen en kunnen geen vergiffenis vragen voor iets dat ze niet gedaan hebben", vertelt De Clerck. "Anderen vonden het niet het juiste moment voor excuses, maar wanneer is dat dan wel?"

"Op de vraag van de voorzitster aan de beschuldigden over wat de doelstelling was achter de aanslagen, was er wel eensgezindheid in de box: een antwoord bieden op de westerse bombardementen tegen de Islamitische Staat in Syrië en Irak", zegt De Clerck. 

Volgende week gaat het proces een nieuwe fase in. "Dan komen de deskundigen aan het woord: van het laboratorium en het NICC, zoals DNA- en bomexperten die de technische kant vertellen over de kracht van bommen bijvoorbeeld", legt Sanne De Clerck uit. "Ten slotte gaan we over tot de pleidooien, waarmee alle puntjes hopelijk op de i worden gezet."

Voor de slachtoffers betekent het einde van het proces ook niet per se verlichting. "Er zijn slachtoffers die elke dag in de rechtszaal zitten en sommige verhalen gaan door merg en been", vertelt De Clerck. "Het is al een lang proces geweest, dus het kruipt in de kleren van iedereen. Op het moment dat het proces eindigt, zullen velen in een soort zwart gat vallen en overvallen worden door alles wat ze de afgelopen maanden gehoord en gezien hebben."