Gemiddelde Belg is 8.112 euro armer: ‘Tijd om na te denken: beschermt u uw vermogen eigenlijk wel?’

Alle Belgen samen hadden eind vorig jaar 1.478 miljard euro aan financiële bezittingen. Dat becijferde de Nationale Bank. Het gaat daarbij onder andere over cash, zicht- en spaarrekeningen, obligaties, aandelen en verzekeringsproducten. De onroerende bezittingen behoren hier dus niet toe. Daartegenover stonden wel voor 341,7 miljard euro aan schulden, waarbij de hypothecaire leningen het leeuwendeel voor hun rekening namen.

Elke Belg is gemiddeld 97.538 euro waard. Tot die berekening komen we als we het netto financieel vermogen – de bezittingen min de schulden – voor alle Belgen delen door het aantal inwoners. 1.136,3 miljard euro is een enorm hoog bedrag, maar het betekende wel een forse daling van 94,5 miljard euro op één jaar tijd. En een historisch verlies van 8 procent, dat is zelfs meer dan tijdens de financiële crisis in 2008. “Dat betekent toch een serieuze deuk in de waarde van de particulieren met mogelijk gevolgen op consumptie en gedrag”, concludeert Geert Noels, CEO van Economopolis.

295,7 miljard op de spaarboekjes

“Achter deze cijfers zit voor mij één woord in grote rode letters: inflatie”, zegt Tom Simonts, hoofdeconoom van KBC. “Enerzijds verloren de Belgen rechtstreeks veel vermogen door de hogere rente en de lagere aandelenkoersen, maar anderzijds moeten we zeker ook kijken naar het onrechtstreeks verlies door de inflatie.”

Elke Belg heeft gemiddeld 25.384 euro op zijn spaarboekje staan, 295,7 miljard euro in totaal. Door de inflatie is dat ongeveer 2.500 euro minder waard geworden: je kan er nu dus veel minder mee kopen. “Dat geld is definitief verloren”, zegt Simonts. “Dat zie je niet in deze cijfers. Bij aandelen kan je nog hopen dat ze weer in waarde zullen stijgen, maar dat geldt niet voor spaargeld. Iedereen zou nu toch eens twee minuten moeten nadenken in zijn of haar zetel: bescherm ik mijn vermogen nu eigenlijk wel?”

Noels bekijkt het van de andere kant en merkt op “dat er voor het eerst toch niet meer geld op het spaarboekje gezet is”. De Belgen hebben stilaan de omslag gemaakt: zo werd er vorig jaar ondanks de economische malaise nog 21,4 miljard euro extra geïnvesteerd in onder meer aandelen en beleggingsfondsen. “Velen hebben de opportuniteit gezien om laag in te kopen met de verwachting dat er toch weer een stijging zou komen”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van werkgeversorganisatie Voka. “Dat toont wel nog maar eens aan dat het hele idee dat we zoveel armer geworden zijn toch wat overdreven is. Er zijn mensen die door de inflatie niet hebben kunnen sparen, maar er waren ook heel wat andere.”

Door het slechte beursklimaat hebben de aandelen vorig jaar wel enorm veel aan waarde verloren: 18 miljard euro volgens de cijfers van de Nationale Bank. Tel daarbovenop nog de verliezen van de beleggingsfondsen en de verzekeringsproducten en het is meteen duidelijk waarom de gemiddelde Belg vorig jaar meer dan 8.000 euro aan vermogen heeft ingeboet of 94,5 miljard euro in totaal. Het is een “afname veroorzaakt door de dalende beurskoersen en de oplopende interestvoeten”, bevestigt de Nationale Bank zelf in haar toelichting.

In het laatste kwartaal van vorig jaar viel er wel weer wat positief nieuws te rapen: het netto financieel vermogen van de Belgen is voor het eerst in één jaar tijd weer gestegen, met 18,4 miljard euro. Terwijl het geld op de spaarrekeningen status quo bleef, brachten vooral aandelen weer meer geld op. “Dat gaat toch in de eerste plaats over schommelingen van de aandelenkoersen”, zegt Van Craeynest. “Het was vorig jaar een heel erg volatiel jaar op de beurzen en dat vertaalt zich in deze cijfers.”

Gemiddeld 29.332 euro schulden

De gemiddelde Belg heeft voor 29.332 euro aan schulden, waarvan 25.135 euro aan hypothecaire kredieten. Het teruglopen van deze langlopende leningen zien we nog niet terug in deze cijfers, integendeel. Er werd in 2022 zelfs nog voor 15,5 miljard euro meer geleend. In totaal lopen er nu voor 292,8 miljard euro aan hypothecaire kredieten. “Maar dat is vooral een volume-effect”, zegt Simonts. “De huizen zijn duurder geworden en dus moest er ook meer geleend worden.”

Hoe zullen deze cijfers er volgend jaar uitzien, dat is de vraag van meer dan duizend miljard. “In normale omstandigheden zullen we volgend jaar wel weer een stijging zien van het financieel vermogen van de Belgen als de economie zich goed zou herstellen”, geeft Simonts aan. “Twee slechte beursjaren na elkaar zijn toch enorm zeldzaam. Maar je weet nooit in deze turbulente tijden. Eén zekerheid is wel dat de spaarboekjes ook dit jaar voor een waardeverlies van 15 miljard euro zullen zorgen, dat is dus 45 miljard euro in twee jaar tijd.”

Van Craeynest ziet de toekomst ook rooskleurig in. “De verwachting is dat er binnenkort door de centrale banken zal worden gestopt met de renteverhogingen. Dat zou al een positieve invloed moeten hebben voor de beurzen. Al weten we nooit wat er dit jaar op ons ligt te wachten. Momenteel lijkt het bankenprobleem onder controle, maar wat als er toch nog een paar banken omvallen?”