Droogte in delen van Zuid-Europa houdt aan: grote zorgen in Po-vlakte en Spanje, geen drinkwater in regio Pyreneeën

De voorbije zomer was historisch droog in het noorden van Italië. De winter had soelaas kunnen brengen, maar dat gebeurde niet. Integendeel, de droogte hield aan. Onder meer het Gardameer, een van de bekende toeristische trekpleisters, bleef in het nieuws komen met droogtebulletins. Een tijd geleden kwam er zelfs een landstrook naar het eilandje San Biagio bloot te liggen. 

Ook voorbije weken kwam er nauwelijks beterschap. Het meer blijft krimpen en zou nu al een kwart van zijn normale volume hebben verloren. De regen die er de voorbije maanden viel, was ontoereikend. Door de droge winter voeren de rivieren ook minder smeltwater aan uit de Alpen. 

De autoriteit die waakt over het Po-bekken (ADBPO) laat weten dat het debiet van de rivieren in Noord-Italië nooit lager was in 20 jaar tijd. Verschillende waterkrachtcentrales moesten dicht. 

Als de situatie aanhoudt, komt de irrigatie van gewassen in de vruchtbare Po-vlakte in gevaar. Dankzij die irrigatie kunnen op grote schaal onder meer granen, fruit en groenten worden geteeld tijdens de lange en hete zomer.

De vallei staat bekend als bakermat van onder meer Parmezaanse kaas, Grana Padano en ham, maar ook van tarwe en risotto.  

"Wat ons het meeste zorgen baart, is dat de huidige situatie in sommige gevallen zelfs slechter is dan tijdens vorige zomer", meldt de ADBPO. Toen kampte het hele Po-bekken met een historische droogte en werden waterdiefstallen een nieuwe trend. Het ziet ernaar uit dat enkel een aanhoudend lange, natte periode de zaken weer enigszins kan normaliseren. 

Op onderstaande kaart in het Twitterbericht is duidelijk te zien hoe er minder neerslag is gevallen in een brede band gaande van Spanje over Zuid-Frankrijk tot het noorden van Italië. Hoe geler, lichtgroener of bruiner, hoe droger; hoe blauwer, hoe natter.  

In grote delen van Frankrijk heeft het (veel) geregend de voorbije weken, maar in sommige streken blijven de problemen duren. Het departement Pyrénées-Orientales is een van de zwaarst getroffen departementen in Frankrijk. Er zijn grote beperkingen opgelegd voor watergebruik, na een historisch droog begin van de lente. In vier dorpen is er geen drinkbaar water meer. Bewoners van Bouleternère, Corbère, Corbère-les-Cabanes en Saint-Michel-de-Llotes (ten westen van Perpignan) hebben 1 keer per week recht op één pakket mineraalwater per persoon. 

Erwann Biosca, een 20-jarige student, ging in Corbère-les-Cabanes enkele waterpakketten ophalen voor het hele gezin: "Het is verontrustend dat we al half april geen drinkwater meer hebben. Je tanden poetsen met mineraalwater... het moet dringend eens regenen", vertelt hij. De situatie wekt wrevel op bij de mensen, maar er is ook solidariteit. Sommigen halen water voor ouderen die minder mobiel zijn.

De vier dorpen zijn afhankelijk van één groot bassin, waarvan het peil nooit lager stond. Er staat nog maar 30 centimeter water in, zowat 3.000 bewoners zitten in de problemen. Er moet ook een minimumpeil overblijven, om eventueel te kunnen ingrijpen bij een brand. 

"Normaal herstellen de watervoorraden zich tijdens de winter, maar dat is dit keer niet gebeurd. Het is eigenlijk al bezig sinds de zomer van 2022. De grootste droogte ooit in de streek (sinds Météo France de gegevens nauwgezet bijhoudt sinds 1959, red.) houdt gewoon aan", laten plaatselijke autoriteiten weten. Ook de natuur ziet af. Fruitbomen dreigen te sterven. De boeren maken zich grote zorgen en hebben al betoogd tegen de rantsoeneringen. 

Ook in delen van Spanje is de situatie nijpend aan het worden, zoals in Aragón en Catalonië. De voorbije maand maart was de op één na droogste deze eeuw. Sinds eind december heeft het op vele plaatsen amper nog geregend. Vorige maand waren er zelfs al bosbranden in de buurt van Valencia, wat heel vroeg was op het seizoen. 

De Spaanse meteorologische dienst AEMET gaf onlangs een kaartje vrij dat de droogte in  maart in kaart brengt. Rechts is te zien dat het grootste deel van Spanje in een rode zone zit, met maar 0 tot 25 procent van de normale neerslag voor de referentieperiode 1991-2020. Op het kaartje links staat de afwijkende temperatuur weergegeven, die lag meestal tussen 0,5 en 2,5 graden hoger.

Spaanse media lieten zich al verleiden tot een "regenpronostiek". Maar voorlopig ziet het er niet heel goed uit voor de rest van de maand. Het zou in grote delen van Spanje minder regenen dan normaal, vooral in het noorden en noordwesten. Het is ook al een hele tijd bijzonder warm in het zuiden van Spanje, waardoor er meer verdamping optreedt. 

Het Sau-reservoir, zowat 100 kilometer ten noorden van Barcelona, was eind maart voor een groot deel opgedroogd. Volgens de Spaanse boerenbond heeft 60 procent van het land momenteel te maken met droogte. Dat veroorzaakt "onherroepelijke verliezen" voor meer dan 3,5 miljoen hectare gewassen, waarschuwen ze. In sommige streken hebben de boeren al  de kweek van tarwe en gerst afgeschreven voor de rest van het jaar. 

Intussen stijgt de temperatuur van de zee verder door de klimaatopwarming. Deze lente zijn de hoogste waarden opgetekend sinds het begin van de waarnemingen. De oppervlaktetemperatuur van zeewater in de Middellandse Zee en de Atlantische kust van het Iberisch schiereiland is doorgestegen naar 21,1 graden Celsius begin april, waarmee het vorige record van 2016 gebroken werd.