Ouders kamperen voor plek in buitengewoon onderwijs: “We kunnen geen containers blijven bijzetten”

Op een vouwstoeltje overnachten aan schoolpoorten zou eigenlijk verleden tijd moeten zijn. Scholen die met een capaciteitsprobleem kampen, moeten voor het eerst digitaal inschrijven, maar die regel geldt niet voor het buitengewoon onderwijs. Dus schoven er in de nacht van zondag op maandag maar liefst vijftig ouders aan in Sint-Truiden. “Volgend jaar is dat aanschuiven niet meer nodig, maar ook als we digitaal zouden inschrijven, verandert dat niets aan het tekort aan plaatsen”, zegt Dimitri Lambrechts, directeur van De Bloesem (Go!). Dus zette hij koffie en koeken klaar voor de kranige ouders. Net als zijn collega van de Sint-Jan Berchmansschool even verderop.

Capaciteitsmonitor

Op de website naarschoolinvlaanderen.be kan je voor een aantal scholen verspreid over heel Vlaanderen het aantal vrije plaatsen inkijken. Scholen communiceren de capaciteit vaak ook via hun eigen website of Facebookpagina. Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) heeft in 2021 laten onderzoeken waar tegen 2027-2028 de grootste capaciteitstekorten zouden opduiken.

Maar voor het buitengewoon onderwijs is de schoolkeuze moeilijk te voorspellen, zo blijkt uit die capaciteitsmonitor. De onderzoekers geven zelf aan dat de cijfers sterk kunnen afwijken van de realiteit. De zones rond Genk, Hasselt en Lommel staan trouwens in de Vlaamse top tien van de locaties met de grootste tekorten in het buitengewoon basisonderwijs. In zone Genk gaat het om een tekort van 165 plaatsen, rond Hasselt om 248 plaatsen en rond Lommel om 203 plaatsen. Voor heel Vlaanderen zou er tegen 2027-2028 een tekort zijn van 3.500 plaatsen in het buitengewoon basisonderwijs.

(Lees verder onder de foto)

Pijn

Sint-Truiden duikt in die voorspellingen voor het basisonderwijs trouwens niet op in de top tien, wel in die voor het secundair onderwijs. We weten niet wat 2027 zal brengen, maar feit is dat er dit jaar wél al een probleem is in het Truiense buitengewoon basisonderwijs. De scholen hadden zo’n toeloop zelf niet verwacht. “Waarom er zich meer kinderen aanmelden, weten we ook niet”, zegt directeur Dimitri Lambrechts van De Bloesem. “We hebben op onze website geschreven dat we in totaal zo’n 25 plaatsen vrij hadden en dat het aantal plaatsen voor type 2 (matige tot ernstige mentale beperking, nvdr.) en type 9 (autisme, nvdr.) beperkt was. Om halfelf maandagochtend waren we al vol. Het doet me enorm veel pijn dat we niet elk kind kunnen inschrijven. We hebben nu al vier containerklassen, we kunnen die niet blijven bijzetten.”

“Aan onze poort stonden ouders van twintig kinderen te wachten, van hen hebben we er zestien kunnen inschrijven,“ zegt Bart Porreye, directeur van de Sint-Jan Berchmansschool. “Daar zitten mensen uit de buurt van Tienen bij omdat de scholen in die buurt vol zitten. Misschien dat er tegen het einde van het schooljaar plaatsen vrijkomen omdat sommige leerlingen al op hun twaalfde in plaats van op hun dertiende naar het secundair trekken. Zeker zijn we daar momenteel niet van.”

Dat er kinderen ver van de school wonen, zal zijn gevolgen hebben op het leerlingenvervoer, een ander heikel punt in het buitengewoon onderwijs. “Ik verwacht dat die bus nog langer zal rondrijden”, zegt Porreye.

De ouders die maandag aan de poort stonden, hebben een verslag van het CLB in handen. “Maar er zijn nog kinderen die pas aan het einde van het schooljaar zullen horen dat ze in het buitengewoon onderwijs terechtkunnen”, zegt Porreye. Die zullen dus nog minder kans hebben op een plaats.

Koploper

Het probleem beperkt zich niet tot Sint-Truiden, ook De Berk in Hasselt zit al vol. “Zeven jaar geleden hadden we – als gevolg van het M-decreet – nog een aantal lege klassen. Intussen hebben we tweehonderd leerlingen meer en hebben we al containers bijgeplaatst”, zegt directeur Luc Piccard. Uitbreiden is niet eenvoudig. “Het probleem is dat schoolbesturen het risico niet willen nemen om bij te bouwen, want je weet niet of het beleid straks de regels weer aanpast.”

“We zien de afgelopen jaren een toename van kinderen met type 2 en type 9”, zegt ook Stefan Grielens, algemeen directeur van het Vrij CLB Netwerk. “Maar dat betekent niet dat die allemaal naar het buitengewoon onderwijs gaan.” Die kinderen kunnen ook bijkomende ondersteuning krijgen in het gewone onderwijs. “Daarom is de nodige capaciteit voor het buitengewoon onderwijs ook moeilijk in te schatten.”

“De vraag die we ons moeten stellen, is waarom er zoveel leerlingen naar het buitengewoon onderwijs trekken”, vindt Vlaams Parlementslid Johan Danen (Groen). “Vlaanderen is absolute koploper vergeleken met andere landen. Het moet toch mogelijk zijn om met meer ondersteuning ook kinderen in het gewoon onderwijs te houden.”

“We zien al een paar jaar dat het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs toeneemt”, zegt Pieter-Jan Crombez, woordvoerder van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. “We zouden willen dat er onderzoek gebeurt naar de oorzaak van die toename, waardoor er intussen meer leerlingen in het buitengewoon onderwijs zitten dan bij de start van het M-decreet.”