Wetstraatwatcher Ivan De Vadder over de pensioenperikelen: "De hele politieke klasse is betrokken"
De pensioensaga in de Kamer heeft nu ook een Vlaams vervolg gekregen. Sinds 2004 bestond er in het Vlaams Parlement een regeling om pensioenen tot 20 procent boven het plafond uit te betalen. Hoe kon het zogenoemde plafond-Wijninckx overschreden worden? En hoe moet het nu verder? Onze wetstraatwachter Ivan De Vadder analyseert.
Even terugspoelen: op 1 maart kwam aan het licht dat oud-Kamervoorzitters Herman De Croo (Open VLD), Siegfried Bracke (N-VA) en op dat moment 8 gepensioneerde ambtenaren van de Kamer al jaren extra's zouden hebben gekregen bovenop hun pensioen. Het startschot van verhitte debatten in de Kamer én op sociale media.
De uiterst linkse partij PVDA kwam vandaag met een nieuw hoofdstuk: ook Vlaamse parlementsleden zouden gebruik maken van een achterpoortje om hun pensioen wat op te krikken.
Binnen de politiek en de parlementen is er meestal een overeenkomst om de statuten op elkaar af te stemmen. Het is dus niet verwonderlijk dat de regeling die in het ene parlement bestaat, afgekeken wordt van het andere.
In 2004 zou er een regeling zijn goedgekeurd die toelaat boven dat maximumpensioen - het zogenoemde plafond-Wijninckx - te gaan. Dat betekent dat parlementsleden die naast hun politieke carrière ook actief waren in de privésector, sindsdien hun pensioenen kunnen combineren. Zo kunnen ze boven dat plafond van die 100 procent, tot 120 procent gaan.
Regeling wordt geschrapt
Het Uitgebreid Bureau heeft dan vanmiddag beslist om dat reglement - het tweede lid van artikel 12 - met onmiddellijke ingang te schrappen. In artikel 12 wordt bepaald dat het pensioenplafond voor Vlaamse Volksvertegenwoordigers 20 procent hoger mag liggen dan wat de wet Wijninckx bepaalt. Deze regeling werd destijds door het Vlaams Parlement dus overgenomen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Volgens het Vlaams Parlement wordt deze schrapping deze namiddag voorgelegd aan de plenaire vergadering. Het huidige Uitgebreid Bureau wil voortaan geen enkele afwijking voor volksvertegenwoordigers op de wet Wijninckx. Ook het bureau van de Kamer heeft deze namiddag beslist om het pensioen van de parlementsleden voortaan te beperken tot dat wettelijke plafond.
Boven 120 procent
Gisteren kwam in het federaal parlement aan het licht dat 49 parlementsleden die 120 procent zelfs nog hebben overschreden. Ze hebben dus nog hogere pensioenen opgestreken. Die 49 politici worden nu aangemaand om dat verschil terug te betalen.
De vraag die nu op ieders lippen brandt: waarom vinden parlementsleden van zichzelf dat ze dat wettelijk maximum van 100 procent mogen overschrijden?
Het is niet alleen de voorzitter, niet alleen de hoge ambtenaren. De hele politiek klasse is betrokken.
Kan het dat parlementsleden daar zelf niet van op de hoogte waren? Dat zou me sterk verwonderen. Als het over een regeling ging voor de voorzitters kan je nog beargumenteren dat niet iedereen dat in de gaten houdt. Maar nu gaat het over het statuut van alle parlementsleden. Het betekent dat de mensen die het wel opgemerkt hebben, nooit hun vinger hebben opgestoken om dit aan de kaak te stellen. Het is niet alleen de voorzitter, niet alleen de hoge ambtenaren. De hele politiek klasse is betrokken.
De rol van PVDA in de pensioenperikelen
De pensioenen van parlementsleden worden beheerd door een aparte pensioenkas per parlement: een voor de Kamer en een voor het Vlaams parlement. De vzw's, die jaren geleden zijn opgericht, beslissen over die kas. Ze staan los van de federale pensioendienst. Wie zit er in de raad van bestuur van die vzw's? De politieke partijen zelf.
De Partij van de Arbeid (PVDA) heeft nog maar zeer recent parlementsleden. Het is een jonge politieke partij, die nog niet lang in het parlement zetelt. Dat betekent dat zij door de aard van hun onervarenheid weten te ontsnappen aan het geheel. Ze zijn nooit betrokken geweest en kunnen dus zuiver beargumenteren.
Juridische discussie
Bedragen terugvorderen lijkt moeilijk als er een wettelijke bepaling bestaat, hetzelfde geldt voor die wat erevoorzitters extra hebben opgestreken. Ook zij beargumenteren dat het niet evident is om dat geld terug te vorderen. Dat zal dus nog een juridische discussie worden.
De PVDA heeft een ander voorstel: de parlementaire onderzoekscommissie, ofwel het krachtigste instrument waarover elk parlement bezit. In dit geval moeten de politieke partijen, die zelf de reglementen hebben goedgekeurd, de kwestie onderzoeken. Zit de beschuldigde dan niet op de stoel van de rechter?
Een extern orgaan
Waarom nemen we geen voorbeeld aan het Verenigd Koninkrijk? Daar worden de lonen van politici bepaald door een extern orgaan dat losstaat van het parlement. Misschien is die externe controle wel de enige manier om aan deze saga te ontsnappen. Het wordt duidelijk dat iedereen, de hele politiek klasse, hierbij betrokken is en het wat ruimer gaat dan enkele hoge ambtenaren en oud-voorzitters.
BELUISTER - Het hele gesprek met Ivan De Vadder in "De ochtend" op Radio 1: