Zomer van 2022 was warmste ooit in Europa, temperaturen stijgen dubbel zo snel als elders: “Samenloop van heel veel ongelukkige omstandigheden”

Wereldwijd waren de laatste acht jaren de warmste jaren die ooit geregistreerd werden. Voor verschillende regio's was 2022 het warmste jaar dat ooit geregistreerd werd. Het was het voorbije jaar gemiddeld 1,2 graden Celsius warmer dan het pre-industriële niveau van de periode van 1850 tot en met 1900.

Voor Europa was 2022 het tweede warmste jaar dat ooit geregistreerd werd. Het was 2,2 graden Celsius warmer dan het pre-industriële niveau en 0,9 graden Celsius warmer dan het gemiddelde van de periode van 1991 tot en met 2020. De voorbije zomer was het nog heter, namelijk 1,4 graden Celsius warmer dan het recente gemiddelde.

“Het was geen verrassing om te weten dat het het op één na warmste jaar was in Europa”, zegt klimaatexperte Jill Peeters. “Maar bovendien komt de droogte er nog bij. We hebben nu de vaststelling in cijfers waarin we zien dat het bijna recorddroog was. Hierdoor kwamen de rivieren droog te staan en daardoor ging het transport op de rivieren weer veel moeilijker binnen Europa”, legt de klimaatexperte uit.

“Bovendien was er ook veel te weinig vochtigheid in de bodem waardoor er heel wat oogsten zijn mislukt. Ook daar gaat het om de op één na droogste zomer. Die optelsom heeft ervoor gezorgd dat de natuur super kwetsbaar is geweest.”

“Bovenop die droogte en hitte krijg je dan natuurlijk bosbranden. Er zijn daardoor recordoppervlakten afgebrand, zeker in Spanje. Het afbranden van die bossen zorgt ervoor dat er een enorme uitstoot is geweest van roetdeeltjes, maar ook van broeikasgassen. Het is eigenlijk een samenloop van heel veel ongelukkige omstandigheden geweest dit jaar”, zegt Jill Peeters.

“We zullen ons leven moeten aanpassen aan het klimaat”, concludeert de klimaatexperte.

Als gevolg van extreme hittegolven werd in Zuid-Europa een recordaantal dagen met zeer sterke hittestress opgetekend, wat verwijst naar de impact van de temperatuur, vochtigheid en windsnelheid op het menselijk lichaam. Het aantal dagen met sterke of zelfs zeer sterke hittestress neemt toe. Op het hele continent werden er steeds minder dagen zonder hittestress geregistreerd. Ook de Europese zeeën warmden op: in 2022 was de gemiddelde zeeoppervlaktetemperatuur de warmste die ooit geregistreerd werd.

2022 was in zijn geheel tien procent droger dan gemiddeld. In het grootste deel van Europa werd de winter van 2021-2022 gekenmerkt door minder sneeuwdagen dan normaal. De lente ging gepaard met minder neerslag dan normaal. Ook in de zomer viel er weinig neerslag, maar werd Europa wel geteisterd door extreme hittegolven. Door de combinatie van weinig wintersneeuw en hoge zomertemperaturen ging in de Alpen een recordhoeveelheid aan gletsjerijs verloren, goed voor meer dan vijf kubieke kilometer ijs.

Het gebrek aan neerslag en de hoge zomertemperaturen leidden ook tot een wijdverspreide en langdurige droogte, die op haar hoogtepunt het grootste deel van het continent teisterde. Zo konden bosbranden zich verspreiden en intenser worden. Gigantische gebieden gingen in vlammen op: op één jaar na was dat areaal nog niet groter dan in 2022. Volgens de Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS) was de uitstoot door bosbranden in de EU-lidstaten de voorbije zomer het hoogst sinds 2007.

KIJK. Verschillende evacuaties in Spanje door bosbranden

De motor achter die verontrustende records, benadrukken de wetenschappers van de Copernicus Climate Change Service, is de stijgende uitstoot van broeikasgassen. De jaarlijkse gemiddelde concentraties koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) bereikten in 2022 de hoogste niveaus die ooit door een satelliet gemeten werden, respectievelijk 417 delen per miljoen (ppm) CO2 en 1.894 delen per miljard (ppb) CH4. Die niveaus zullen blijven stijgen, tenzij we minder broeikasgassen gaan uitstoten, onderstrepen de wetenschappers.