Na een overlijden blijven rekeningen soms lang geblokkeerd: “We willen vermijden dat 1 erfgenaam de rekening zou plunderen”
Bij een overlijden worden de (gemeenschappelijke) rekeningen van een overledene geblokkeerd. Het kan maanden duren vooraleer banken die rekeningen weer vrijgeven. Dat blijkt uit verschillende getuigenissen die Radio2 ontvangt. De Vlaamse Belastingdienst erkent dat het soms lang kan duren. “Rekeningen kunnen pas worden vrijgegeven wanneer het helemaal duidelijk is wie de erfgenamen zijn.”
Nabestaanden die maanden na het overlijden van een partner of echtgenoot nog altijd geen toegang hebben tot de bankrekeningen. Het is blijkbaar geen uitzondering. Dat blijkt uit de vele getuigenissen die Radio2 heeft ontvangen.
Marianne uit Harelbeke verloor 6 maanden geleden haar partner. "Ik heb nu pas weer toegang tot mijn rekeningen. Het afgelopen half jaar kon ik financieel niks doen."
Een steeds terugkerende vraag is: waarom is die blokkering nodig? Radio2 legt deze en andere vragen voor aan Marie-Rose Van Vlasselaer van de Vlaamse Belastingdienst.
Waarom worden rekeningen geblokkeerd?
Volgens Van Vlasselaer is de reden van de blokkering heel eenvoudig: "Dat gebeurt ter bescherming. Het kan niet zijn dat één erfgenaam de rekeningen gaat leeghalen ten nadele van de andere erfgenamen."
De Vlaamse Belastingdienst begrijpt dat het soms vervelend kan zijn voor nabestaanden om niet aan het geld op bepaalde rekeningen te kunnen, maar ze willen schrijnende situaties vermijden. "Er zijn steeds meer nieuw samengestelde gezinnen. Je wilt niet voorhebben dat de nieuwe echtgenoot de rekening plundert en dat de kinderen uit het eerste huwelijk niks meer krijgen."
Van Vlasselaer benadrukt dat het de taak van de nabestaanden is om het overlijden te melden bij de bank. "Het is een misverstand om te denken dat het automatisch gebeurt. Je moet het zelf melden. De rekeningen worden dan geblokkeerd om middernacht op de dag van het overlijden."
Welke rekeningen worden geblokkeerd?
Na een overlijden worden alle rekeningen geblokkeerd die op naam staan van de overledene. Dit kunnen zowel privérekeningen als gemeenschappelijke rekeningen zijn. Daarnaast worden bij gehuwden ook de rekeningen op naam van de langstlevende echtgenoot geblokkeerd.
"Banken weten niet onder welk stelsel je getrouwd bent. Is dat onder gemeenschap van goederen, dan is het vermogen geen ik-verhaal maar een ons-verhaal. Dan zit al het geld in de gemeenschap." Maar ook wanneer je onder het stelsel van scheiding van goederen bent getrouwd, worden de privérekeningen van de langstlevende echtgenoot geblokkeerd.
Waarom duurt het soms maanden alvorens de rekeningen worden vrijgegeven?
De bankrekeningen kunnen pas worden vrijgegeven wanneer er een attest van erfopvolging is. Dat is een document dat de wettelijke erfgenamen vermeldt.
"En daar hangt een fiscaal luik aan vast. We moeten eerst onderzoeken of er nog een belastingschuld is bij de overledene of een van de erfgenamen", vult Van Vlasselaer aan. Zolang die erfopvolging er niet is, kan de Vlaamse Belastingdienst die schulden ook niet opzoeken en terugvorderen.
Wat als je in tussentijd toch geld nodig hebt?
Er zijn een aantal beschermingsmaatregelen ingevoerd om de langstlevende echtgenoot of de langstlevende wettelijke samenwonende partner te beschermen. "Zij kunnen een voorschot van maximaal 5.000 euro krijgen om de periode met geblokkeerde rekeningen te overbruggen."
Daarnaast kan je ook facturen op naam van de overledene binnenbrengen bij de bank voor betaling. Al komen niet alle facturen in aanmerking. "De meeste banken geven een lijstje met welke facturen ze zullen betalen. Telefoonrekeningen komen meestal niet in aanmerking, want je zou kunnen stellen dat een overledene niet meer kan bellen."
Heb je zelf nog vragen over de erfbelasting? Dan kan je terecht op de website van de Vlaamse overheid of op het gratis telefoonnummer 1700.