In Nederland klussen tieners al vanaf 13 jaar bij in de supermarkt: zien we straks in ons land soortgelijke praktijken?

Zowel Jumbo als Albert Heijn proberen via hun website in Nederland kinderen van 13 of 14 jaar aan te trekken om winkelrekken te vullen. Die jonge werkkrachten zijn er ook toegestaan: in tegenstelling tot bijvoorbeeld achter de kassa staan, gaat het bij hen om "lichte werkzaamheden van niet-industriële aard". Volgens de simulator op de site van Albert Heijn komt het loon daarvoor op 5,25 euro per uur.

De actieve zoektocht naar jonge vakkenvullers levert de Nederlandse supermarkten felle kritiek op. “Dit is niet de toekomst die we willen”, schreef PVDA-kopstuk Raoul Hedebouw op Twitter over de campagne van Albert Heijn.

Ton Wilthagen, professor arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg, merkt op dat het in Nederland lang niet ongewoon is. “Het gaat niet om kinderarbeid”, vertelt hij in “De wereld vandaag” op Radio 1. “In principe zijn ze te jong om te werken, maar dit valt onder de uitzonderingen. Het is geregeld in de Nederlandse arbeidsreglementering. Op schooldagen mogen ze niet in de winkel werken, er geldt een limiet van maximaal zeven uur per dag en het aantal uren in vakantieweken is gelimiteerd.”

Bovendien vinden de meeste Nederlanders het allesbehalve raar dat jongeren van 13 of 14 jaar op die manier geld bijverdienen — de tieners zelf nog het minst.

“Er is zoveel werk dat ze doorgeven waar je goed kan werken. Als het hen niet bevalt, stappen ze weer op”, vertelt Withagen. “Nederland is Europees kampioen bijbaantjes. Dat ligt aan de cultuur, maar het heeft ook te maken met de krappe arbeidsmarkt van vandaag. Jongeren willen graag wat bijverdienen en de supermarkten zelf kunnen heel wat mensen gebruiken.” 

Ook Nederlandse scholen zien er geen graten in. “Het besef dat schoolwerk er niet mag onder lijden, is er dan ook. Scholen en supermarkten uit dezelfde buurt proberen daar ook onderling afspraken over te maken: als er een proefweek is, vragen ze ook om jongeren niet op te roepen.”

Toch zijn er meer dan een paar kanttekeningen te maken bij de aanwerving van zo’n jonge doelgroep. Dat zegt Kristel Van Damme, sectorverantwoordelijke retail bij de Christelijke vakbond ACV. “We hebben het over kinderen die niets beter zouden moeten doen dan buitenlopen en zich uitleven”, klinkt het. “Wanneer onze mensen in hun winkel veel jobstudenten tewerkstellen, vinden ze dat trouwens ook niet altijd fijn. Het is vermoeiend. Een deel van de jobstudenten is vaak nonchalant en je moet ze ook altijd opnieuw opleiden. Als ze de kans krijgen om ergens naartoe te gaan, zijn ze inderdaad weg.”

Het argument dat jongeren door de krappe arbeidsmarkt hun oudere collega’s niet in de weg lopen, veegt ze van tafel. “Zeventig procent van alle tewerkstelling in Nederlandse supermarkten wordt ingevuld door minderjarigen. Er is dus wel degelijk sprake van verdringing.”

Voor alle duidelijkheid: in België kan studentenarbeid pas vanaf 15 jaar en er zijn voorlopig geen plannen om daar iets aan te veranderen. Toch is Van Damme er niet gerust in. “We zien de evolutie nu al, ook bij Delhaize. Omdat ze door de stakingen te weinig personeel vinden om hun winkels open te houden, kijken ze vooral naar jobstudenten”, besluit ze. “Het kan echt niet dat een winkel draait op 70 procent jobstudenten. Dat is niet het model dat we hier in België willen.”