De Koerden drooggelegd: "Water wordt vandaag gebruikt als politiek wapen"
De temperaturen in het Midden-Oosten stijgen twee keer zo snel als het wereldwijde gemiddelde en vooral in het noorden van Syrië neemt de droogte jaar na jaar toe. Daar vrezen de Syrische Koerden een klimaatcatastrofe die wordt versterkt door de moedwillige acties van hun buren. Journaliste Eugenie D’Hooghe kon ter plekke vaststellen hoe Turkije en Syrië water meer en meer als politiek wapen gebruiken. Ze deed haar verhaal bij "Vranckx & Byloo": "De Koerden staan er vandaag alleen voor." Beluister de podcast hier of op VRT MAX.
Het noorden van Syrië en bij uitbreiding ook grote delen van Irak staan al eeuwenlang bekend als de graanschuur van de regio. In het gebied tussen de Tigris en de Eufraat, beter bekend als het tweestromenland, vonden diverse oude beschavingen hun oorsprong door de uitzonderlijk vruchtbare landbouwgronden.
Beluister de nieuwe aflevering van "Vranckx & Byloo":
De Koerden drooggelegd
Journaliste Eugenie D’Hooghe werkt aan een documentaire voor "Vranckx & de Nomaden" en reisde door het gebied: "De heuvels in het noorden van Syrië zijn bezaaid met gewassen. De bevolking daar is heel afhankelijk van regenval, maar de laatste jaren wordt de klimaatverandering in het land steeds voelbaarder en valt er steeds minder regen."
Het waterniveau van de rivieren in Syrië is al enkele jaren bijzonder laag. Er valt minder neerslag en dat leidt ertoe dat er niet genoeg water voorhanden is voor irrigatie en energie. Landbouwgronden raken daardoor niet meer voorzien van water en waterkrachtcentrales draaien niet meer. De elektriciteit van die dammen en waterkrachtcentrales is cruciaal voor de energievoorziening in de regio. Daardoor worden grote gebieden de laatste jaren geteisterd door stroomonderbrekingen en energietekorten.
Erdogan en Assad gebruiken water om de Koerden onder druk te zetten
Volgens D’Hooghe is het voor de lokale bevolking ook niet evident om aan veilig drinkwater te komen. Ze moeten op zoek naar alternatieve bronnen, maar die zijn vaak vervuild en wemelen van ziektes. "Cholera is er, net als diverse virussen en parasieten, de laatste jaren fel in opmars doordat veel mensen drinken van stilstaand of traagstromend water. Vooral kinderen zijn enorm kwetsbaar en erg vatbaar voor die ziektes."
Externe politieke factoren versterken ook nog eens de klimaatproblemen in de regio. "De Koerden vormen een etnische groep van 30 miljoen mensen die verspreid leven over het grondgebied van vier verschillende landen. Vooral Turks president Erdogan en Syrisch president Assad staan erg argwanend tegenover Koerdische autonomie en allebei spelen ze in op die droogteproblematiek om de Koerden onder druk te zetten."
"De twee grote rivieren die Syrië van water voorzien, ontspringen in Turkije. De Turken bouwen al decennialang dammen op die rivieren. Dat geeft hen de macht om de watertoevoer naar Noord-Syrië te beperken en mede daardoor staat het waterpeil in Syrië historisch laag."
De Koerden kampen vandaag ook met klimaatproblemen die werden veroorzaakt door het Syrische regime van president Assad. Al voor de start van de burgeroorlog in 2011 was Assad begonnen met de ontbossing van de Koerdische gebieden. "Hij wilde hiermee zijn oorlogskas spijzen, maar het was ook een doelbewuste strategie om de Koerden onder de duim te houden", verklaart D’Hooghe.
Bovendien waarschuwt de journaliste voor de toekomst. "De normalisatie van Assad in de regio lijkt ingezet en met de terugtrekking van het Amerikaanse leger uit Syrië enkele jaren geleden, krijgt ook Erdogan opnieuw vrij spel om de druk op de Koerden op te voeren. Turkije bezet al sinds de Amerikaanse terugtrekking grote gebieden in Noord-Syrië en men vreest dat Erdogan nog meer gebied wil bezetten", besluit D'Hooghe. "De Koerden zijn verwikkeld in een complex geopolitiek kluwen en lijken er opnieuw alleen voor te staan."