Eerste Franse vliegtuig - met ook andere EU-onderdanen aan boord - is vertrokken uit Soedan in "uiterst complexe" evacuatie-operatie

"In Soedan zijn in samenwerking met Frankrijk en Nederland verschillende operaties aan de gang om Europese onderdanen, onder wie Belgen en rechthebbenden zo snel mogelijk te evacueren", liet minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib eerder vandaag weten op Twitter. "Al onze diensten worden gemobiliseerd om hen te helpen".

42 Belgen rechthebbenden (de leden van het kerngezin) moeten worden geëvacueerd uit Soedan. 

Frankrijk, dat de evacuatie-operatie coördineert voor de Europese Unie, begon vanochtend met de evacuatie van burgers en ambassadepersoneel uit Soedan. Beide strijdende partijen in Soedan hadden volgens een diplomatieke bron in Parijs veiligheidsgaranties gegeven zodat de evacuatieoperatie kan plaatsvinden.

Ook Belgen en andere EU-onderdanen uit landen die geen vliegtuigen in de regio beschikbaar houden, worden onder leiding van de Fransen geëvacueerd.

Een eerste groep van een 100-tal mensen, Franse burgers en onderdanen van andere Europese landen, is intussen vertrokken uit Soedan, heeft het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken vanavond laten weten. Ze zijn met het vliegtuig onderweg naar Djibouti, waar ze rond 18 uur zullen aankomen. Een tweede vliegtuig, met ook zo'n 100 burgers aan boord, is vertrekkensklaar.

Ook de Nederlandse regering meldt dat een eerste groep Nederlandse onderdanen uit Khartoem is vertrokken in een Frans vliegtuig. Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra hoopt dat een grotere groep mensen komende nacht zal kunnen vertrekken. Nederland zal voor de evacuatie-operatie twee militaire transportvliegtuigen inzetten die eerder deze week naar Jordanië werden gestuurd.

"We staan in de startblokken", meldt het Nederlandse ministerie van Defensie op Twitter.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van ons land zegt dat het pas zal communiceren als de hele operatie achter de rug is en alle Belgen Soedan uit zijn.  "Heel wat van de Europese onderdanen zouden nu al op de internationale luchthaven van Khartoem zijn", zei Jens Franssen, defensiespecialist bij VRT NWS, vanmiddag al in "Het Journaal". "Je mag er van uitgaan dat er de eerstkomende uren, wellicht tegen morgenvroeg al, een eerste lading Belgen mogelijk al in ons land zou kunnen aankomen."

Zowel Frankrijk als Nederland spreken van "een uiterst complexe operatie". Een Franse diplomatieke bron zegt dat de operatie "tot het einde moeilijkheden kan opleveren". Zowel de internationale luchthaven als de meeste ambassades liggen in een buurt in Khartoem waar al een week lang intens is gevochten.

Een personeelslid van de ambassade van Egypte zou vandaag nog gewond zijn geraakt bij een schietpartij. "Dit bevestigt andermaal dat we zo voorzichtig mogelijk moeten zijn om onze burgers en leden van onze missie in Soedan veilig te houden", zegt ook het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken. Er zijn ook geruchten dat er vanmorgen zou zijn geschoten op een Frans konvooi, waarbij een Franse burger zou zijn geraakt, maar Frankrijk wil geen commentaar geven zolang de evacuatie-operatie loopt. 

De Verenigde Staten hebben hun ambassadepersoneel gisteren al geëvacueerd uit Khartoem. Dat bevestigde president Joe Biden afgelopen nacht in een korte mededeling.

Volgens Amerikaanse media zouden de diplomaten en hun familieleden het land verlaten hebben in 6 vliegtuigen. Het zou mogelijk gaan om ongeveer 70 mensen. President Biden gaf geen details over de operatie, maar roemde wel de "buitengewone inzet" van het diplomatieke personeel. Hij bedankte ook Djibouti, Saoedi-Arabië en Ethiopië, die volgens Biden "cruciaal" waren bij de evacuatie.

Biden noemde het geweld in Soedan "tragisch". "Het heeft het leven gekost aan honderden onschuldige burgers. Het is gewetenloos en het moet stoppen. De strijdende partijen moeten een onmiddellijk en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren naleven, ongehinderd humanitaire toegang toelaten, en de wil van het Soedanese volk respecteren. We sluiten de ambassade in Soedan tijdelijk, maar ons engagement voor het Soedanese volk en de toekomst die ze voor zichzelf willen, is eindeloos."

Ook de Britse regering heeft deze namiddag gemeld dat het de evacuatie van ambassadepersoneel en hun families heeft afgerond. De Britse regering zegt dat 1.200 Britse militairen bij de operatie betrokken waren en dat die "samen met de Verenigde Staten, Frankrijk en andere geallieerden" werd uitgevoerd.

Saudi-Arabië heeft gisteren al burgers en ambassadepersoneel geëvacueerd. Ze werden vanuit Khartoem naar de oostelijke havenstad Port Soedan aan de Rode Zee gebracht en maakten de oversteek naar de Saudische havenstad Jeddah. 

Centraal in het conflict in Soedan staat de rivaliteit tussen twee generaals: die van het reguliere leger, Abdel Fattah al-Burhan, en die van de RSF, Mohamed Hamdan Dagalo, ook bekend als Hemedti.

In 2019 werd dictator Omar al-Bashir van de macht verdreven na een volksopstand. Er werd gewerkt aan een overgang naar democratie, maar in 2021 pleegden de RSF en het Soedanese leger samen opnieuw een staatsgreep. Het land wordt nog steeds bestuurd door militairen, al was het plan wel dat er binnenkort een akkoord zou worden ondertekend, waarbij de militairen de macht zouden overdragen aan een burgerregering. De RSF zou worden opgenomen in het reguliere leger, maar het was al langer duidelijk dat generaal Mohamed Hamdan Dagalo dat niet over zijn kant zou laten gaan.

Het conflict wordt niet alleen uitgevochten rond Khartoem, maar heeft zich ook verspreid naar andere regio's. Vrijdag stemden de strijdende partijen in met een driedaagse wapenstilstand, maar volgens ooggetuigen wordt er toch nog altijd hevig gevochten.