De strijd tegen malaria gaat door

Malaria eiste in 2021 nog 619.000 mensenlevens wereldwijd, zo blijkt uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De ziekte ontstaat door een beet van een mug en veroorzaakt koorts, hoofdpijn en koude rillingen. Wanneer er geen behandeling volgt, heeft de ziekte vaak de dood tot gevolg. Volgens de WHO zouden in 2021 247 miljoen mensen met de ziekte besmet zijn geraakt, een cijfer dat elk jaar hoger wordt. Ongeveer de helft van de wereldbevolking leeft in een gebied waar malaria voorkomt.

De meerderheid van de besmettingen (95 procent) en van de overlijdens (96 procent) gebeuren in Afrika. Het grootste aantal overlijdens valt voor in Nigeria (31,3 procent), Congo (12,6 procent), Tanzania (4,1 procent) en Niger (3,9 procent). De aanbevolen behandelingen zijn combinatietherapieën, maar er zijn zorgwekkende gevallen van resistentie tegen deze medicijnen opgedoken in Zuidoost-Azië en Afrika, met name in Oeganda, Rwanda en Eritrea.

"Elke bedreiging voor de effectiviteit van behandelingen zou catastrofaal zijn en zou kunnen leiden tot zeer veel besmettingen en sterfgevallen", waarschuwt dr. Dorothy Achu, hoofd van de afdeling tropische en door vectoren overgedragen ziekten van het regionale kantoor van de WHO voor Afrika.

Recent werd een nieuwe mug, Anopheles stephensi, afkomstig uit Azië en het Arabisch schiereiland, in Afrika opgemerkt. Deze mug heeft zich aangepast aan het leven in een stedelijke omgeving en is resistent tegen veel anti-muggenproducten. Het gebruik van insecticiden is een van de belangrijkste vormen van bestrijding tegen besmetting met het malariavirus.

Sinds oktober 2021 beveelt de WHO het gebruik van het “RTS,S”-malariavaccin aan voor kinderen die in besmette gebieden wonen. Dit vaccin, ontwikkeld door de Britse farmaceutische groep GSK, vermindert volgens de organisatie aanzienlijk het risico op overlijden bij jonge kinderen. In drie Afrikaanse landen zijn vaccinatiecampagnes georganiseerd: Ghana, Kenia en Malawi.

Een nieuw vaccin tegen malaria, ontwikkeld door de Universiteit van Oxford, heeft zojuist groen licht gekregen van de Ghanese autoriteiten om te worden gebruikt. Tegen 2030 hoopt de WHO de malariasterfte met minstens 90 procent te verminderen. Sinds 2015 zijn een tiental landen officieel malariavrij verklaard, waaronder Argentinië (in 2019), Algerije (2019) en China (2021).