Ook mannen komen in de overgang. 8 tips om er als koppel samen doorheen te komen

“Uit het niets kon ze zich opeens kwaad maken, over de kleinste zaken. Omdat ik de afwasmachine verkeerd had ingeladen bijvoorbeeld. Wat ik ook deed of zei, het leek allemaal precies het verkeerde te zijn.” Maarten wist dat zijn vrouw op haar vijftigste in de menopauze zat, maar wat dat precies betekende en hoe hij met de klachten moest omgaan, daar had hij geen idee van. “Ik vond haar gedrag nogal onvoorspelbaar en ik ging haar steeds meer uit de weg, om scènes te voorkomen.”

Meer ruzie, minder seks

Uit Amerikaans onderzoek uit 2019 blijkt dat bij 63 procent van de ondervraagde mannen de menopauze van hun vrouw van invloed was op de relatie. Ze gaven aan dat er meer sprake was van ruzie, van minder seks en intimiteit en dat er meer slaapproblemen waren. Voor 56 procent van de ondervraagde mannen gold dat de verschijnselen van de menopauze een negatief effect hadden op hun relatie.

Het signaleren is één ding, maar hoe je met de overgangsklachten van je vrouw moet omgaan, daarvan hebben mannen vaak geen idee. Gynaecoloog en overgangsdeskundige dr. Ginny Chamorro, werkzaam bij de Acibadem-kliniek in Amsterdam, zegt dat het er samen over hebben heel belangrijk is. “Praat met je vrouw, stel haar vragen. Lees over de menopauze, kijk video’s online. Hoe meer je erover weet, hoe beter je begrijpt waar de veranderingen vandaan komen. Af en toe komt er een man met zijn vrouw mee naar een consult met een lijstje met vragen voor mij. Dat zouden meer mannen kunnen doen.”

Meer tijd voor het voorspel

In plaats van je vrouw tijdens de lastige fase van de menopauze uit de weg te gaan, zoals Maarten doet, kun je je beter verdiepen in hoe ze zich voelt. “Vraag haar wat jij voor haar kunt betekenen in deze fase”, adviseert Chamorro. Wat je vooral níét moet doen is de overgangsklachten bagatelliseren of je vrouw opzadelen met schaamte of een schuldgevoel over iets waar ze vrij weinig aan kan doen. “Probeer de overgangsfase ook luchtig en met humor te bekijken, maar maak zeker geen flauwe grappen over opvliegers en andere lichamelijke of mentale ongemakken”, adviseert de gynaecoloog.

Beter is het om te kijken hoe je haar kunt helpen. “Als partner kun je je vrouw in de menopauze helpen door samen met haar gezond te eten en haar aan te moedigen om dingen te doen waar ze veel plezier aan beleeft. Je kunt bijvoorbeeld ook samen gaan sporten of wandelen. Veel vrouwen hebben tijdens de menopauze geen zin meer in seks, omdat het libido afneemt, maar ook omdat de vagina minder snel vochtig is door de afname van oestrogeen. Dat betekent dat je als man de tijd moet nemen voor het voorspel; bij vrouwen duurt het gemiddeld een half uur om opgewonden te raken.”

Over de overgang praten is goud, zegt Chamorro. “Veel vrouwen weten niet dat je naast het aanpassen van je levensstijl ook naar een menopauzeconsulent kunt gaan om klachten te bespreken. En dat kun je als stel ook samen doen. Daarnaast bestaan er bio-identieke hormonen, zoals oestrogeenspray of -pleisters, die meestal worden voorgeschreven in combinatie met progesteron, via een Mirena-spiraaltje of capsules. Klachten kunnen op die manier soms als sneeuw voor de zon verdwijnen.”

Hoe zit het met zijn overgang?

Merken ouder wordende mannen eigenlijk ook iets van hun eigen overgang, de zogenaamde penopauze? Volgens uroloog Herman Leliefeld van het Nederlandse Andros Clinics kunnen mannen ook te maken krijgen met hormoonschommelingen. “Waar vrouwen te maken krijgen met de menstruatie die stopt en de dalende productie van de hormonen oestrogeen en progesteron binnen korte tijd, verloopt dat bij mannen geleidelijker. Het hormoon testosteron neemt af, maar een 80-jarige kan er nog steeds voldoende van hebben.”

Mannen met bepaalde aandoeningen, zoals diabetes of de longziekte COPD, maken meer kans op een daling van het testosteron, net als mannen met overgewicht. Hoe langer je overgewicht hebt, hoe lager het testosteron, legt de uroloog uit. En ja, de klachten van mannen met minder testosteron kunnen lijken op die van vrouwen in de menopauze: zweetaanvallen, minder energie, minder libido (en in het geval van de man: erectiestoornissen), slecht slapen, somberheid, depressie en geheugenstoornissen.

Mannen kunnen in de penopauze steeds meer op vrouwen gaan lijken en andersom, zegt hormoondeskundige Ralph Moorman, coauteur van De testofactor, het ultieme handboek voor mannen: “Bij een testosterontekort merken mannen dat hun spiermassa afbreekt, de stofwisseling trager wordt en het vetpercentage omhoog gaat. Dat laatste zorgt voor een stijging van het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Het libido en de potentie hebben daaronder te lijden.”

Somberheid en buikvet

Wat onderschat wordt, is dat dit ook mentaal iets doet met een man. “Mannen met dalend testosteron krijgen, net als vrouwen, te maken met somberheid, ze gaan twijfelen aan zichzelf”, zegt Moorman. “Dat zorgt ervoor dat mannen vaker gaan eten uit emotie of meer alcohol gaan drinken, waarbij al het vet op de buik gaat zitten, wat weer voor onzekerheid en stress zorgt. En chronische stress is óók weer een testokiller, die je beter kunt voorkomen of verhelpen.”

Net als bij vrouwen kunnen mannen kiezen voor hormoonaanvulling. “Wanneer je mannen met een lage testosteronwaarde het hormoon voorschrijft, gaat er een wereld voor hen open: ze komen van de bank af, hebben weer energie en hun prikkelbaarheid en somberheid verdwijnen”, zegt uroloog Leliefeld. Toch zijn artsen nog voorzichtig met het voorschrijven ervan, want er zitten ook nadelen aan: het volume van de testikels kan afnemen, er kan licht haarverlies optreden, je kunt tijdelijk puistjes krijgen en er treedt onvruchtbaarheid op. “Het advies is daarom altijd om eerst de levensstijl te verbeteren en op een gezonde manier af te vallen of je gewicht in toom te houden.”

Verdiep je in elkaar

Je kunt je testosteron wel degelijk een boost geven door op een gezonde manier af te vallen. Ook krachttraining helpt. “Een goed slaapritme is ook essentieel, want tijdens de slaap piekt het groeihormoon, en testosteron doet dan vrolijk mee”, zegt Moorman. “Het zou goed zijn als mannen en vrouwen elkaars hormonen beter leren kennen en er meer begrip voor gaan opbrengen. De overgang is geen makkelijke fase, voor allebei de genders niet. Bij mannen sluimert de penopauze, bij vrouwen is de menopauze een periode, eentje die lang kan duren en heel lastig kan zijn. Verdiep je in de ander en wees vooral nog wat milder en liever voor elkaar.”