“Spionage en buitenlandse inmenging hebben een niveau bereikt dat sinds de Koude Oorlog niet meer is voorgekomen”, schrijft viceadmiraal Wim Robberecht in het jaarverslag van de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV), dat woensdag is gepubliceerd. De dienst zet daarom meer in op cybersecurity.

Het verslag blikt terug op 2022, het jaar waarin de Cyber Command werd opgericht. Sinds 19 oktober bouwt die aan de vijfde component van het Belgische leger, naast de land-, marine-, lucht- en medische component. “Onze wereld is digitaal geworden, in alle lagen van de samenleving”, waarschuwt viceadmiraal Robberecht. Die verandering vereist meer aandacht voor geweld online en in de elektromagnetische omgeving.

Meer Russische spionage en hacking

Economische sancties en het uitzetten van verschillende Russische diplomaten hebben de aanwezigheid van Russische inlichtingendiensten tijdelijk verminderd op Belgisch grondgebied. Op korte termijn waren de Russische diensten in beslag genomen door het Oekraïense conflict, maar de Cyber Command van ADIV voorspelt dat de spionage in de cyberspace zal toenemen. “De Russische inlichtingendiensten zullen zich aan de veranderende situatie aanpassen”, schrijft ADIV. Pro-Russische hacktivisten voeren steeds meer cyberaanvallen uit tegen landen die Rusland als bedreigend ervaart.

Maar de dreiging komt niet enkel uit de Russische hoek. Voor het eerst maakt een hoofd van de Chinese inlichtingendienst deel uit van het Politburo. China zal dus waarschijnlijk blijven inzetten op cyberaanvallen met hacktivisten, zoals in 2022 op Taiwan werden uitgevoerd tijdens het bezoek van toenmalig voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi.

Terreur, extremisme, kernwapens

Wat religieus-terroristische aanslagen betreft, stipt ADIV aan dat er nog geen informatie bekend is over nieuwe topfiguren binnen Al Qaida en de Islamitische Staat (IS). Toch verwacht de dienst geen daling in het aantal religieus gemotiveerde aanslagen.

Daarnaast voorspelt ADIV dat de aanhoudende inflatie meer geweld zal veroorzaken. De dienst verwacht protestbewegingen waarvan zowel extreemlinks als -rechts gebruik zal maken. Bovendien zal “de aanhoudende migratiedruk op Europa de extreemrechtse propaganda blijven voeden”, klinkt het.

Tot slot zal de nucleaire non-proliferatie (het te­gen­gaan van de uit­brei­ding van het aan­tal mo­gendhe­den dat atoom­bom­men vervaardigt) afkalven, omdat staten steeds minder bereid zijn te overleggen over kernwapens, stelt ADIV. Iran, het Syrische regime en de spanningen tussen Pakistan en India blijven uitdagingen voor chemische ontwapening. De Russische betrekking is de “meest directe bedreiging”.

Cyber Command uitbreiden

De Cyber Command verwerkte in 2022 6.982 informatieverzoeken van zijn klanten en partners, een stijging met 30,50 procent ten opzichte van 5.350 verzoeken in 2021. Er gingen ook meer verzoeken uit naar nationale en internationale partners. Die aanvragen stegen van 60 naar 320.

De ADIV verlengde vorig jaar de samenwerking met de Veiligheid van de Staat, de Belgische burgerlijke inlichtingen- en veiligheidsdienst en afdeling van de FOD Justitie. Die overeenkomst heet het Nationaal Strategisch Inlichtingenplan 2.0 (NSIP22). Ook met andere middenveldorganisaties en landen is de ADIV partnerschappen aangegaan, zoals de vzw’s Molengeek en BeCode.

Om de geplande groei te kunnen bijbenen is meer personeel nodig. In 2022 nam ADIV 53 militairen en 26 burgers aan. Viceadmiraal Robberecht hoopt om zijn dienst in vijf jaar tijd te doen groeien van “ruim onder de duizend mensen” naar “ruim boven de duizend mensen”. Aangezien Defensie op dit moment bijna 27.000 militairen en ruim 1.600 burgers tewerkstelt, zal het ADIV-aandeel steeds belangrijker worden. Het precieze aantal van zijn manschappen lost hij niet, uit angst dat tegenstanders de capaciteiten van de organisatie zouden kunnen afleiden. Binnen de Cyber Command zijn werknemers in veertig verschillende beroepen aan de slag.