Het Arbitragecentrum – waar slachtoffers van seksueel misbruik door onafhankelijke experts in contact werden brachten met vertegenwoordigers van de Belgische Kerk – was een gevolg van de affaire-Vangheluwe. In de nasleep kwamen veel andere slachtoffers met hun verhaal naar buiten.

Het Arbitragecentrum – in 2012 ­opgericht na de parlementaire onderzoekscommissie ‘misbruik binnen de Kerk’ – moest slachtoffers bijstaan van wie de feiten verjaard waren, en die daardoor niet meer bij justitie ­terechtkonden.

Uit het eindrapport blijkt dat 628 mensen bij het centrum aanklopten, vooral mannen uit Vlaanderen. “Wat niet betekent dat er in Wallonië minder misbruik was”, aldus Rik Devillé van de Werkgroep Mensenrechten in de Kerk. “Echter, in Vlaanderen is er al veel langer aandacht voor seksueel misbruik binnen de Kerk.”

Hoewel het eindrapport enkele ­getuigenissen bevat van slachtoffers voor wie een financiële compensatie “zeker niet het belangrijkste” was, keerde de Kerk in totaal bijna 3 miljoen euro uit aan 506 slachtoffers, ­gemiddeld zo’n 6.000 euro per dossier. Eén iemand liet weten dat hij het geld grotendeels wegschonk aan een vluchtelingenproject in Senegal. “Voor velen was een gesprek met ­iemand van de Kerk veel belangrijker dan een schadevergoeding”, aldus ­Devillé.

In de helft van de gevallen keerde de Kerk een schadevergoeding categorie 3 uit, tot 10.000 euro, van toepassing bij een verkrachting. De meerderheid van de slachtoffers was op het ­moment van de feiten nog geen 15. Het gros van de slachtoffers kwam op school in contact met de dader.

“Logisch, het gaat om feiten die verjaard zijn, dus van 30 tot 40 jaar geleden. In die tijd waren op onze scholen nog veel priesters werkzaam”, aldus nog Devillé, die overigens het werk van het Arbitragecentrum – dat van bij de oprichting een tijdelijk karakter had – roemt. “In het begin verliepen de gesprekken tussen de experts, de slachtoffers en de vertegenwoordigers van de Kerk eerder stroef, soms te technisch. Dat hebben we meteen laten weten. Daarna zijn die gesprekken – die van de kant van het slachtoffer vaak met grote emoties gepaard gingen – veel menselijker geworden.”

“Rotjob”

Dat blijkt ook uit geanonimiseerde ­getuigenissen in het rapport, waaronder ook van mensen die nooit iemand anders inlichtten over het misbruik, zelfs hun vrouw niet. Vandaar dat veel slachtoffers ook helemaal alleen naar het Arbitragecentrum kwamen.

“Wil u ook de vertegenwoordiger van de Kerk bedanken”, zo schreef een van de ontvangen slachtoffers nadien in een bedankbrief. “Wat een rotjob heeft die man wel niet, en toch heeft hij dit zeer sereen gedaan.”