De Vlaamse regering kwam deze legislatuur met een nieuw erkenningsdecreet voor lokale geloofsgemeenschappen dat een einde maken moest maken aan de jarenlange erkenningsstop in Vlaanderen. Dat nieuwe decreet, dat sinds eind 2021 van kracht is, voorzag wel een aantal voorwaarden. Zo kwam er een duidelijk verbod op buitenlandse inmenging en financiering, en een verplicht register waar alle giften geregistreerd moeten worden. De Vlaamse Informatie- en Screeningsdienst kreeg de opdracht om de twaalf in Vlaanderen erkende Diyanet-moskeeën van de Turkse Gemeenschap hierover te informeren en te controleren.

De resultaten van die screening werden dinsdag toegelicht in een besloten commissie in het Vlaams Parlement door de screeningsdienst, de staatsveiligheid, het OCAD en minister Somers. Volgens minister Somers blijkt uit de resultaten dat bij alle twaalf de erkende Diyanet-moskeeën tekortkomingen zijn vastgesteld tegen het Vlaamse erkenningsdecreet.

Het gaat dan hoofdzakelijk over tekortkomingen ten aanzien van het verbod op buitenlandse beïnvloeding. Wat die tekortkomingen precies zijn, is niet duidelijk. Het kabinet van de minister laat weten dat daar officieel niet over wordt gecommuniceerd wegens de vertrouwelijkheid van het dossier. Negen van de moskeeën verbonden met Diyanet, het Turkse ministerie van Godsdienstzaken dat moskeeën beheert zowel binnen als buiten Turkije, krijgen in elk geval een waarschuwing. Ze hebben uiterlijk tot 15 november de tijd om zich in regel te stellen. 

Voor drie van de twaalf zijn de tekortkomingen van die aard dat de minister een schorsingsprocedure heeft opgestart. Het gaat om moskee Selimiye in Lommel, moskee Kevser in Aalst en moskee Selimiye in Heusden-Zolder. Zij krijgen nu ‘hoorrecht’ zoals de procedure in het erkenningsdecreet voorschrijft. Dat wil zeggen dat ze 30 dagen de mogelijkheid krijgen om hun argumentatie over te maken aan de minister. Binnen één maand nadat het hoorrecht is uitgeoefend, komt minister Somers dan met een definitieve beslissing over de drie opschortingsprocedures. 

“Vlaanderen aanvaardt geen buitenlandse inmenging in Vlaamse lokale geloofsgemeenschappen. We aanvaarden niet dat religie via bepaalde structuren of bedienaars van de eredienst wordt geïnstrumentaliseerd om buitenlandse belangen te dienen. Dat we vandaag tekortkomingen aantreffen heeft gevolgen”, zegt minister Somers. 

Het verlies of de opschorting van een erkenning heeft verregaande gevolgen voor de moskeeën. Zo verliezen die niet alleen de financiële overheidsondersteuning, maar kan ook een bedienaar van de eredienst uit het buitenland geen werk- en verblijfsvergunning krijgen voor een niet-erkende moskee. Daarnaast verliezen ze investeringstoelagen en de vrijstelling van onroerende voorheffing voor de eredienstgebouwen waar erkende geloofsgemeenschappen recht op hebben.

De negen andere Diyanet-moskeeën die een waarschuwing van de Informatie en Screeningsdienst krijgen zijn Beraat in Diest, Fatih in Genk, Mevlana in Genk, Yildirim Beyazit in Genk, Yunus Emre in Genk, Yesil Camii in Houthalen-Helchteren, Mehmet Akif in Antwerpen, Hicret in Sint-Niklaas en Yavuz Sultan Selim in Gent.