Australië legt recreatief vapen aan banden: moet België ook strenger optreden tegen de populaire e-sigaret?

Framboos, suikerspin of aardbei, je kan e-sigaretten of "vapes" vinden in honderden verschillende - vaak zoete - smaken. Vooral bij jongeren wint de e-sigaret aan populariteit. Vaak wordt gedacht dat ze een gezonder alternatief is voor de gewone tabakssigaret en ook de vele smaken dragen bij aan de populariteit.

Australië wil daar nu komaf mee maken en zal recreatief vapen aan banden leggen. Zo zal de e-sigaret enkel nog in de apotheek verkrijgbaar zijn en dus verdwijnen uit de vrije handel. "Het was niet bedoeld als recreatief product, zeker niet voor onze kinderen. Maar dat is het wel geworden", zegt de Australische minister van Volksgezondheid Mark Butler. "Dit is een product dat bewust op onze kinderen is gericht en het wordt naast lolly's en chocoladerepen verkocht."

Volgens Filip Lardon, kankerspecialist van de Universiteit Antwerpen, is de Australische maatregel niet meteen het beste plan. Ten eerste heeft de e-sigaret wel een verdienste. "Die is op de markt gebracht om verslaafde rokers een minder schadelijk alternatief aan te bieden." De verkoop dan uitsluitend houden voor apothekers verhoogt de drempel wel om een e-sigaret aan te kopen, "maar als je dat niet doet bij de gewone sigaret, ben je fout bezig". Positief aan de maatregel is dat apothekers gebruikers medische advies kunnen geven, meent Lardon.

De kankerspecialist erkent wel dat de populariteit van vapen bij jongeren problematisch kan zijn. Het kan een opstap zijn om uiteindelijk wel verslaafd te raken aan nicotine. "Ik was onlangs een lezing aan het geven voor 16-jarigen. Bijna de helft van hen gaf aan te vapen. Ik vroeg dan of dat ging om e-sigaretten met of zonder nicotine. Is het een vape die je na gebruik weggooit of een toestelletje met hervulbare vloeistoffen? Het ging dan meestal om een wegwerpvape en daar zit in de meeste gevallen toch nicotine in. Met andere woorden: we zijn onze jongeren verslaafd aan het maken."

In Nederland zijn ze strenger. Zo zullen er vanaf oktober geen zoete smaken meer te koop zijn, maar zal je nog maar één keuze hebben: tabak. Onze noorderburen willen zo de e-sigaret minder aantrekkelijk maken. "In België hebben we gekozen om dat niet te doen, om die verslaafde rokers net wel toegang te bieden tot een aantrekkelijker alternatief", zegt Lardon. "Maar als we nu zien dat die jongeren inderdaad massaal grijpen naar zoete smaken, moeten we misschien toch even herbekijken wat we aan het doen zijn."

Vanuit de industrie wordt ook gepleit voor een strenger kader, zegt Kobe Verheyen, woordvoerder van tabaksproducent Philip Morris. "Wij zijn daar als industrie ook enorm bezorgd over en laat ons duidelijk zijn: vapen is alleen een alternatief voor volwassenen die anders zouden doorgaan met roken. Daarom pleiten wij voor een goed regelgevend kader dat ervoor zorgt dat volwassen rokers toegang krijgen tot vapingproducten, maar ook dat ze niet in handen komen van jongeren en minderjarigen."

Volgens Lardon kan de tabaksindustrie nu al ingrijpen, maar zoeken ze bij de jongeren net een nieuw cliënteel. "Hun rokers gaan dood, dus zoeken ze een nieuwe afzetmarkt en dat zijn de jongeren. Dat moeten we koste wat kost vermijden."