EU stelt half miljard euro ter beschikking voor productie van duizenden granaten

De 27 lidstaten van de Europese Unie besloten op 20 maart dat zij Oekraïne binnen een jaar 1 miljoen artilleriegranaten willen leveren. Daartoe werd 1 miljard euro in het vooruitzicht gesteld om landen die uit eigen voorraad munitie willen leveren te compenseren. En nog eens 1 miljard voor gezamenlijke orders bij de industrie. De vraag was alleen: kan die industrie dat aan?

De Europese defensie-uitgaven zijn na het einde van de Koude Oorlog achteruit gehold, en de industrie heeft zijn capaciteit daaraan aangepast, zei Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton woensdagmiddag. “De Europese industrie kan op dit moment niet leveren wat Oekraïne en ook de EU-landen zelf voor hun eigen veiligheid nodig hebben.”

Hij heeft de afgelopen weken naar eigen zeggen álle fabrieken in Europa bezocht die munitie produceren. Met telkens de nationale minister van Defensie aan zijn zijde te hebben, want Brusselse invloed op Defensie kwesties ligt nog wel gevoelig in de lidstaten.

Het goede nieuws, zei Breton woensdag: ze staan er nog, die fabrieken, met name in de oostelijke lidstaten. De meesten draaien echter op een laag pitje. “Het gaat erom ze sneller te laten draaien.” Daarom stelt de Europese Commissie aantrekkelijke financiering ter beschikking voor bedrijven die willen investeren in uitbreiding van hun capaciteit. Daarvoor wordt 500 miljoen euro vrijgemaakt, en die komt bovenop de 2 miljard die al in het vooruitzicht was gesteld voor de aanschaf van de munitie.

“Het is niet zo dat omdat je een contract ondertekent, een bedrijf meteen in staat is om dat uit te voeren”, zei Breton. “De productiecapaciteit moet echt omhoog. De aanvoerlijnen voor de onderdelen moeten worden gestroomlijnd. Er moet beter worden samengewerkt. En daar is steun voor.” Dit is een primeur: nooit eerder stelde de EU geld ter beschikking voor uitbreiding van de defensie-industrie.

De bedrijven die Breton in elf landen heeft bezocht, worden door elk van die landen nog beschouwd als van nationaal strategisch belang. Als je ze beschouwt als één productieorganisatie kan er efficiënter worden gewerkt, aldus de Eurocommissaris.

Thierry Breton is ook de man die er door de EU tijdens de coronapandemie op uit werd gestuurd om de productie van vaccins in de hoogste versnelling te krijgen. In een eerder leven was hij topman van France Télécom en van IT-bedrijf Atos en minister van Economische Zaken, Financiën en Industrie.

De Europese Commissie verwacht dat Europa komend jaar de beloofde 1 miljoen garanten zal kunnen leveren, en vanaf dan ook 1 miljoen granaten per jaar zal kunnen blijven produceren. “Ook op langere termijn is dit nodig, gezien de veranderde veiligheidssituatie in Europa”, zei Breton. Lidstaten krijgen ook toestemming om geld dat zij ontvangen uit het Europese Coronaherstelfonds ten goede te laten komen aan hun defensie-industrie.

De Commissie start nu een versnelde procedure om deze Act in Support of Ammunition Production (ASAP) nog de komende weken goedgekeurd te laten worden door het Europees Parlement en de 27 lidstaten. ASAP is ook de afkorting van ‘As Soon As Possible’. Oekraïne vuurt naar schatting 60.000 tot 210.000 artilleriegranaten per maand af. Rusland ongeveer 600.000 tot 1.800.000 — tien keer zoveel.