Alle 29 GEOV-agenten vrijgesproken voor racisme: ‘Een donderslag bij heldere hemel’

Waarover ging de zaak ook weer?

“Voor de correctionele rechtbank in Antwerpen moesten 29 agenten van de intussen opgedoekte dienst GEOV zich verantwoorden wegens pesterijen en racisme. Het GEOV-team stond jarenlang in voor het transport van gevangenen en het bewaken van de orde in de rechtbank. Op het proces kwam een grimmig beeld naar voren van een totaal ontspoorde politiedienst, die door verschillende betrokkenen ‘de vuilnisbak van de politie’ werd genoemd.

“In het dossier speelde een uitgelekte whatsappgroep een cruciale rol. Die diende om praktische afspraken te maken, maar werd algauw een forum waar denigrerende opmerkingen werden gemaakt over collega’s en gedetineerden. Zo werden er foto’s gepost van een collega die een epilepsieaanval kreeg. Ook collega’s met migratieachtergrond waren er aangeschoten wild. Zij werden ‘mannen van de bruine plank’ genoemd.”

Waarom was er volgens de rechtbank geen sprake van racisme?

“Volgens de rechtbank vallen racistische uitlatingen onder collega’s niet onder de toepassing van artikel 23 van de antiracismewet. Alleen in verticale relaties zijn racistische uitlatingen strafbaar, aldus het vonnis. Hier ging het om opmerkingen onder collega’s, die volgens de rechtbank weliswaar bedenkelijk zijn, maar niet strafbaar.

“Voor alle duidelijkheid: leidinggevenden stonden in deze zaak niet terecht. Op het proces uitten zowel de verdediging als de burgerlijke partijen hierover hun ongenoegen.

“De rechtbank vond het niet aangewezen om de feiten te herkwalificeren naar artikel 20 van de antiracismewet: het aanzetten tot haat en discriminatie. Dat misdrijf vereist een bijzonder opzet: er moet worden aangespoord om iets te doen. Volgens de rechtbank was dat hier niet het geval.”

Welke straffen werden er uitgesproken?

“Het pesten - de tweede tenlastelegging in deze zaak - was volgens de rechtbank wel bewezen bij zestien beklaagden. ‘De feiten zijn laakbaar en getuigen van een bedenkelijke ingesteldheid en een gebrek aan normbesef, des te meer omdat de beklaagden een voorbeeldfunctie hadden’, aldus het vonnis.

“Bij de straftoemeting werd rekening gehouden met de persoonlijkheid van de beklaagden, maar ook met de aard en de ernst van de feiten. Wie heel actief was in de whatsappgroep kreeg een strengere straf, zeker als er ook gepest werd op de werkvloer.

“ Vijf agenten werden woensdag veroordeeld tot zes maanden cel met uitstel en een geldboete met uitstel. Zeven agenten kregen enkel een boete met uitstel, en vier kregen de gunst van de opschorting. De rechtbank sprak ook dertien mensen volledig vrij. Zij waren wel lid van de whatsappgroep, maar namen nauwelijks deel aan de conversaties.”

Hoe reageert iedereen na de uitspraak?

“Dit is onverwacht. Jos Vander Velpen, advocaat van de Liga van de Mensenrechten, wiens burgerlijke vordering werd afgewezen, noemde de uitspraak na afloop zelfs ‘een donderslag bij heldere hemel’. ‘Ik vind het onbegrijpelijk dat de kwalificatie van racisme volledig werd afgewezen’, zegt hij. ‘Niemand van de verdediging heeft dit argument ontwikkeld. Ik ben het in mijn carrière bovendien nog nooit tegengekomen.’

“Abderrahim Lahlali, die optreedt voor een slachtoffer van Turkse origine, heeft het over een salomonsoordeel. ‘De rechtbank heeft willen slaan en zalven’, zegt Lahlali. ‘Mijn cliënt kreeg een provisionele schadevergoeding van 10.000 euro toegekend. Dat is een opluchting, maar het snijdt dat men de tenlastelegging voor racisme heeft afgewezen.’”