Opgestaan met een verkoudheid of met buikloop, en dus niet in staat om te gaan werken? Sinds november hoef je daarvoor niet meer meteen naar de dokter. Drie keer per jaar mogen werknemers van grote bedrijven één dag uitzieken zonder een doktersbriefje voor te leggen.

De vrees van werkgevers was dat hun medewerkers voortaan vaker een dag thuis zouden blijven. VBO noemde het een “onbegrijpelijke beslissing” die alleen tot effect zou hebben dat werkenden nog meer moeten opdraaien voor collega’s die er de kantjes van af lopen. Unizo was “bijzonder boos” en bekwam dat de regel voorlopig niet geldt voor bedrijven met minder dan 50 werknemers.

LEES OOK. Vaker verlof op maandag of brugdag, en kmo’s vrezen nog meer misbruik na afschaffen ziektebriefje

Nu zijn er voor het eerst cijfers. Hr-dienstverlener Acerta vergeleek via de loonadministratie voor 260.000 werknemers het kort ziekteverzuim van januari-februari-maart met dezelfde periode vorig jaar. Het aantal ziektedagen voor ziektes van korte duur is in die periode met 5 procent gedaald.

“Het is positief om te zien dat de afschaffing niet tot een hoger ziekteverzuim leidt”, zegt Miet Vanhegen van Acerta. “We begrijpen dat werkgevers wantrouwig staan ten opzichte van de afschaffing van het ziektebriefje, maar uit onze eerste vaststellingen blijkt dat dat toch genuanceerd moet worden. Het blijft belangrijk voor bedrijven om ervan uit te gaan dat werknemers het systeem niet zullen misbruiken.”

Het aantal afwezigheden van exact één dag is overigens wel degelijk gestegen: 3 procent van de werknemers was eens één dag ziek, tegenover 2,4 procent begin 2022. Maar daar staat tegenover dat er in totaal minder dagen verloren zijn gegaan aan ziekte: 3,4 in plaats van 3,6 procent. “Werknemers gaan na hun dag afwezigheid vaker meteen terug aan het werk. Met een ziektebriefje, dat meestal voor meerdere dagen geldt, gebeurt dat minder snel”, zegt Vanhegen.

Vier dagen vrij, één ziek

De werkgevers blijven op hun hoede voor grote conclusies. “Een periode van drie maanden is veel te kort om al een evaluatie te kunnen maken”, zegt Unizo-topman Danny Van Assche. “Onterechte afwezigheden moeten bestreden kunnen worden en momenteel is het ziektebriefje de enige stok achter de deur.”

“Conclusies op basis van globale cijfers zijn waardeloos, het enige relevante cijfer is op ondernemingsniveau”, zegt Kris De Meester van het VBO. “Er zijn bedrijven die merken dat mensen vier dagen vakantie nemen, en de vijfde achteraf met een briefje afdekken. Het gaat om steeds dezelfde werknemers, en dat leidt tot spanningen in hun teams. De meeste leden zijn er nog altijd niet over te spreken dat de overheid zich moeit met hun personeelsbeleid.”

Unizo en VBO stippen ook aan dat er begin 2022 nog veel covid rondging en dat het daarom logisch is dat het totale aantal ziektedagen dit jaar daalde. Maar volgens Acerta vertekent dat de cijfers niet. In de cijfers tellen overigens enkel de afwezigheden tot en met vijf dagen, want het aantal langdurig zieken stijgt wél en dat al sinds 2015.