Bewoners vragen stopzetting industriële activiteiten in Antwerpse diamantwijk: "Loodvervuiling doet denken aan die van Umicore"

Goudraffinaderij Value Trading, op de hoek van de Simonsstraat en de Jacob Jacobsstraat, in Antwerpen, is al langer een doorn in het oog van de buurtbewoners en oppositiepartij Groen. Volgens hen stoot het bedrijf veel te veel lood en andere zware metalen uit. Ze zijn bijzonder ongerust voor hun gezondheid. De opluchting was dan ook groot, toen het bedrijf in november vorig jaar geen vergunning meer kreeg van minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). 

Toch ligt het bedrijf nog niet volledig stil. Het verwerkt nog een beperkte hoeveel goud. Daarvoor is geen vergunning nodig, alleen een meldingsplicht. Die kwam er op 17 april. "Alle omwonenden zijn zeer teleurgesteld en pijnlijk geraakt met die melding, om ons verder te blijven vergiftigen", klinkt het in het persbericht. "Wij roepen onmiddellijke hulp in om elke vergunningsaanvraag of melding voor industriële activiteiten in de Antwerpse stationsbuurt te weigeren en niet meer toe te laten."

Ze krijgen daarvoor bijval van professor Ben Nemery van de KULeuven. Hij is expert op vlak van de gezondheidseffecten van metalen en bekeek de resultaten van bodemonderzoek dat in de buurt al gebeurde. Zo werden er in januari stalen genomen in tuinen en het stadspark. 

"Die resultaten zijn wel onrustwekkend. Vooral de gehaltes aan lood zijn heel hoog. Sommige resultaten zitten duidelijk boven de bodemsaneringsnorm. Dat wil dus zeggen dat die bodem afgegraven zou moeten worden, omdat het gevaarlijk is voor de gezondheid, zeker die van kinderen", zegt hij. "Er is natuurlijk nog geen 100 procent zekerheid dat de vervuiling afkomstig is van het bedrijf, maar alles wijst erop, gezien het dicht in de buurt ligt. Dat moet zeker nog verder onderzocht worden. Maar alles wijst wel op een industriële vervuiling en dan is het bedrijf de meest waarschijnlijke bron."

Dat het bedrijf nu nog op een lager pitje draait, is volgens professor Nemery geen goed idee. "Zelfs toen ze een milieuvergunning hadden, zijn ze er toch in geslaagd om veel vervuiling te veroorzaken. Uit voorzorg zou het dus toch beter zijn om zo'n bedrijf niet meer in een drukbevolkte stadswijk toe te laten. Het zou me verwonderen dat de vervuiling ongemerkt door een ander bedrijf veroorzaakt zou zijn, of dat het om een historische vervuiling gaat die jaren geleden al is ontstaan."

Value Trading is voorlopig niet van plan zijn activiteiten stop te zetten. "Het is nog helemaal niet bewezen dat wij de enige bron van de vervuiling zijn. Het is heel straf dat een politieke partij dat beweert", zegt woordvoerder Frederik Picard. "Het stadsbestuur heeft net nog bevestigd dat er in de hele stad verhoogde loodwaarden zijn. In onze buurt zijn nog bedrijven actief die exact dezelfde industriële activiteiten uitvoeren. Als die allemaal uit voorzorg dicht moeten, dan ligt de helft van alle activiteiten in de binnenstad stil."

Professor Nemery maakte zijn bevindingen ook over aan het Antwerpse stadsbestuur. "Zeker. Die zijn nu op de hoogte en ik denk dat ze toch wel een beetje geschrokken zijn. We weten dat er in Antwerpen al in de jaren 60 en 70 loodproblemen opgedoken zijn. Wat we nu zien, is bijna van dezelfde grootte-orde als de vervuiling die Union Minière (nu Umicore) destijds heeft veroorzaakt in Hoboken. Alleen gaat het misschien nog niet om een even groot gebied. Het is echt niet niks. Daar zijn toen maatregelen genomen, omdat er effectief kinderen ziek zijn geworden. Wat nu in de joodse wijk gebeurt, verdient dezelfde aandacht en een aanpak om te vermijden dat het even ernstig wordt."

Op basis van de eerste resultaten van het bodemonderzoek is OVAM ook met een onderzoek begonnen. Wanneer dat afgerond zal zijn, is nog niet duidelijk. "Zo'n onderzoek kan weken of maanden duren", zegt Jan Verheyen van OVAM. "We doen onderzoek zowel in de diepte als op afstand van de vermoedelijke bron. Die zone wordt steeds verder uitgebreid, zo lang we metalen vinden, om na te gaan hoe diep en hoe ver de vervuiling zit."