Eierstokkanker wordt bij 3 op de 4 vrouwen pas ontdekt als er al uitzaaiingen zijn: "Meer aandacht nodig voor symptomen"
Kankerspecialisten en patiëntenverenigingen vragen vandaag wereldwijd aandacht voor eierstokkanker. Bij 3 op de 4 vrouwen wordt de ziekte te laat ontdekt, omdat de symptomen vaag zijn en aan andere aandoeningen doen denken. Nochtans kan een snelle diagnose levens redden. "Het is daarom belangrijk dat vrouwen, maar ook dokters, de symptomen sneller herkennen", klinkt het.
Eveline Vanhaverbeke (52) kreeg in april vorig jaar te horen dat ze eierstokkanker heeft. Net als bij veel andere patiënten duurde het lang voor de dokters haar klachten aan eierstokkanker konden linken.Â
"Ik had al een tijdje wat problemen met mijn stoelgang, maar mijn huisarts vond het niet nodig om daarmee naar een specialist te gaan", vertelt ze. "Ik heb dan op eigen initiatief toch de stap gezet, maar ook dan is de diagnose niet meteen gekomen."
"De maag-darmspecialist dacht meteen aan een darmverzakking", zegt Eveline. "Ik werd naar radiologie doorverwezen, er zijn foto's genomen en het vermoeden werd bevestigd: een verzakte darm."
"De specialist zei dat het een gevolg was van de bevalling. Ook al was dat al 19 jaar geleden. Het kwam nog voor, verzekerde hij. Maar als ze toen enkele centimeters hoger hadden gekeken, dan hadden ze meteen gezien dat er een tumor lag te drukken op mijn darmen. Blijkbaar had ook een ervaren maag-darmspecialist niet de reflex om bij zulke symptomen aan eierstokkanker te denken."
Eveline heeft intussen een zware chemokuur achter de rug en moet nog elke drie maanden op controle.
Wereld Eierstokkankerdag
Het verhaal van Eveline is lang geen alleenstaand geval. Daarom vragen elk jaar op 8 mei kankerspecialisten en patiëntenverenigingen van over de hele wereld meer aandacht voor eierstokkanker. Onder de slogan "Let op" willen ze niet alleen vrouwen, maar ook dokters, bewust maken van de moeilijk te herkennen symptomen en het belang benadrukken van een snelle diagnose.Â
"Eierstokkanker is een zeer dodelijke kanker, omdat bij drie op de vier vrouwen de kanker pas wordt vastgesteld als er al uitzaaiingen zijn, "zegt gynaecologisch oncoloog Toon Van Gorp van het UZ Leuven.Â
"De symptomen zijn meestal heel vaag, waardoor patiënten pas heel laat naar een dokter stappen. Dat kan gaan over vage buikpijn, wat ongemak, slechte vertering... Heel algemene klachten dus."
BEKIJK - Lieve Sleebus vertelt in "Het journaal" hoe ook zij bij de eerste klachten nog niet naar de dokter ging:
"We merken heel vaak dat als een patiënt dan uiteindelijk naar de huisarts of specialist stapt, dat de klachten niet ernstig worden genomen en dat het soms nog verschillende maanden duurt voor ze worden doorgestuurd," zegt Van Gorp. "Je kan het de arts ook niet altijd kwalijk nemen, want het zijn vaak echt heel vage klachten."
"Met de campagne hopen we meer mensen bewust te maken om, als er specifieke klachten zijn, zeker niet te wachten om naar een arts te gaan. Je kan eierstokkanker al met een eenvoudige echografie vaststellen. Het is eigenlijk een kleine moeite om een bijkomende echografie aan te vragen om die eierstokkanker toch vast te stellen."Â
Eierstokkanker in cijfers
In 2020, het jaar met meest recente cijfers, kregen in België 808 vrouwen te horen dat ze eierstokkanker hebben. Daarmee is het de op 8 na meest voorkomende kankersoort bij vrouwen in België.
Eierstokkanker komt vooral voor bij vrouwen na de menopauze, maar kan eigenlijk op elke leeftijd opduiken. In zeldzame gevallen komt een specifieke vorm van eierstokkanker, de kiemceltumor, ook voor bij jongere vrouwen.
In 2019 stierven in België 611 vrouwen aan eierstokkanker. 52,3 procent van de patiënten overlijdt binnen de vijf jaar.
Ook lotgenotengroep Esperanza schaart zich achter de campagne. "Eierstokkanker is echt een heel zware ziekte", zegt voorzitster Sonia Rademakers.
"De behandelingen zijn zwaar, met fysieke en mentale pijn tot gevolg. Veel patiënten hervallen ook. Daarom is het heel belangrijk dat vrouwen met eierstokkanker kunnen praten met lotgenoten. Het is nog altijd een ongekende ziekte en het is hoog tijd dat daar iets aan verandert."
De oorzaak?
"Bij 15 tot 20 procent van de patiënten is er een afwijking in het BRCA-gen, het zogenoemde Angelina Jolie-gen, dat ook borstkanker kan veroorzaken", zegt professor Toon Van Gorp.
"Bij de overige patiënten weten we enkel dat eierstokkanker vooral voorkomt bij vrouwen die meer eisprongen gehad hebben tijdens hun leven. Dus weinig kinderen, geen pilgebruik, op jonge leeftijd de eerste menstruatie of een late menopauze."
"Dat zijn risicofactoren, maar het verband is veel minder duidelijk dan bij roken en longkanker. Je kan eigenlijk op geen enkele manier aan preventie doen. De draagsters van het BRCA-gen kunnen wel preventief eierstokken of eileiders laten verwijderen."
"Grote verschillen tussen ziekenhuizen"
Professor Van Gorp roept ook op om de zorg rond eierstokkanker meer te centraliseren in ons land. "Er zijn 100 ziekenhuizen in ons land die eierstokkanker behandelen. Per ziekenhuis zijn er dus ongeveer 8 patiënten per jaar, dat is heel weinig."
"Uit een rapport van het Federaal Kenniscentrum vorig jaar bleek dat er tussen de ziekenhuizen een gigantisch verschil is in overlevingskansen", zegt Van Gorp.
"In de 25 ziekenhuizen die de meeste patiënten behandelen is de overlevingstijd 4,2 jaar. In de 25 ziekenhuizen die de minste patiënten behandelen is dat 1,7 jaar. De overlevingskansen zouden dus stijgen als we de kennis en ervaring rond (eierstok)kanker meer centraliseren."