Europese "methaanwet" wil uitstoot energie- en petrochemische sector aan banden leggen: "Uiterst relevant voor Vlaanderen"
Het Europees Parlement heeft voor het eerst een wet aangenomen om de uitstoot van het sterke broeikasgas methaan aan banden te leggen. De wetgeving viseert de energiesector, maar ook de petrochemische sector, en zal ook gelden voor de vele energie die Europa importeert. Het gaat dan onder meer over het opsporen en dichten van lekken. De wet moet wel nog naar de Raad van de Europese Unie, waar de verschillende lidstaten er hun zegje over kunnen doen. Dat belooft nog een pittig debat op te leveren.
Methaan is na CO₂ het belangrijkste broeikasgas in onze atmosfeer. Het is verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de huidige opwarming. Methaan is in de eerste 20 jaar nadat het is vrijkomen ongeveer 80 keer krachtiger als broeikasgas dan CO₂, maar het breekt op de heel lange termijn wel sneller af.
Omdat het Europa menens is in de strijd tegen de klimaatopwarming, mocht ook een concrete wet over methaan niet achterblijven. Die is er nu in het kader van het Fitfor55-programma, dat de uitstoot van broeikasgassen met 55 procent wil laten dalen (tegenover het niveau van 1990) tegen 2030. Die korte termijn is belangrijk, omdat er nu (heel) snel actie nodig is voor het verder uit de hand loopt met de klimaatverstoring.
Ook tijdens de klimaatconferentie in Glasgow waren er al beloftes gedaan om de methaanuitstoot terug te dringen. Europa is daarvoor in internationale coalitie gestapt, de Global Methane Pledge. Maar deze voorgestelde wetgeving maakt het dus allemaal heel concreet (en bindend), zeker voor de energie- en petrochemische sector.
Wat staat er precies in de tekst die het EP goedkeurde?
Vorige week hadden de commissies Milieu en Industrie in het Europees Parlement (EP) het wetsvoorstel al goedgekeurd, vandaag volgde dus groen licht in de plenaire vergadering in Straatsburg. Waarover gaat het?
- De uitstoot van methaan in de fossiele energiesector wordt aangepakt. Bedrijven moeten actief lekken opsporen en dichten (denk aan olie- en gaswinning). Ook affakkelen zou verboden worden. Volgens het Internationale Energieagentschap (IEA) is het bovenhalen van olie, kolen en gas verantwoordelijk voor 40 procent van de menselijke methaanuitstoot. De energiesector is daarmee, samen met landbouw en afval, een van de belangrijkste uitstoters van methaan.
- Europa voert ongeveer 80 procent van zijn energie in. Daarom wordt de wetgeving ook van toepassing op geïmporteerde energie (dit zou in voege treden vanaf 2026). Ook gas dat uit pakweg de VS of Qatar komt, zal aan de nieuwe standaard moeten voldoen.
- Deze voorgestelde wetgeving gaat ook over de petrochemische sector, maar niet over de landbouwsector of de scheepvaart. Ook de koolmijnsector wist de dans te ontspringen.
- Het EP vraagt aan de Europese Commissie om voor eind 2025 een bindende doelstelling voor een kleinere methaanuitstoot tegen 2030 uit te werken.
- Het wetgevende proces is nog niet rond. Ook de lidstaten zullen er hun zegje over kunnen doen. Volgens Jutta Paulus van de groene fractie in het EP, beloven die onderhandelingen met de lidstaten "een serieuze uitdaging" te worden.
- Als het hele proces rond is, zullen de lidstaten individueel maatregelen moeten voorstellen om aan de nieuwe regels te voldoen. Ze zullen dan (in principe) hun klimaatdoelen voor methaan moeten aanscherpen.
"Dit is een belangrijke stap"
Europees Parlementslid Sara Matthieu (Groen) is al bij al tevreden met wat momenteel op tafel ligt: "Tot nu toe ontbraken Europese wetgeving en harde doelen om methaanuitstoot aan te pakken, terwijl dit na CO₂ toch het broeikasgas met de meeste impact is. Deze wetgeving is daarom een belangrijke eerste stap, in een sector waar dat het makkelijkst kan: de energiesector."
Al bij al is dit een ambitieus plan van het Europees Parlement
Het progressieve deel van het parlement wilde ook andere sectoren die veel methaan uitstoten in de wetgeving opnemen. "Voor de petrochemie lukte dat, maar voor scheepvaart niet. Ook was er een meerderheid voor het afzwakken van regels voor kolenmijnen", zegt Matthieu nog.
"Al met al stemt het parlement hier voor een ambitieuze positie, maar het blijft frustrerend hoe nationale belangen, zoals met de scheepvaart en kolenmijnen, toch steeds de kop opsteken als het gaat om klimaatbeleid."
"Uiterst relevant voor Vlaanderen"
De nieuwe regels moeten dus nog met de lidstaten besproken worden, maar voor België met zijn petrochemische cluster in en rond Antwerpen valt het deel over de petrochemie op. "Dit is uiterst relevant voor Vlaanderen. Lekkages in pijpleidingen en affakkelen zijn ook in ons land gebruikelijk. Zeker nu het Europees Parlement de petrochemie toevoegt aan de scope moeten ook onze bedrijven hun inspanningen vergroten", laat het kabinet van Sara Matthieu weten aan VRT NWS.
Tegelijk zal dus veel strenger worden toegekeken op geïmporteerd gas: "Denk bijvoorbeeld aan het (Amerikaanse) schaliegas dat we nu importeren."
Vorige week kwam er ook uit de Verenigde Staten methaannieuws. De regulator voor de pijplijninfrastructuur (PHMSA) gaat maatregelen nemen om het aantal lekken aan 's lands grootste pijplijnen en opslagtanks terug te dringen. Het gaat om bijna 4,5 miljoen kilometer aan pijplijnen in heel de VS. De bedoeling is om tegen 2030 elk jaar 1 miljoen ton minder methaan in de atmosfeer te laten ontsnappen. Ter vergelijking: vorig jaar stootte de energiesector wereldwijd 135 miljoen ton methaan uit, zo berekende het Internationaal Energieagentschap eerder.