Niet iedereen even tevreden met nieuwe Vlaamse Canon: "Hopelijk kan Pater Damiaan nog worden toegevoegd"
Dat de nieuwe Vlaamse Canon reacties zou uitlokken, was een zekerheid. De lijst van 60 namen, begrippen en plaatsen die Vlaanderen hebben vormgegeven, laat dan ook veel ruimte voor interpretatie. Sommigen zijn gelukkig dat een bepaald iemand is opgenomen in de Canon, anderen hebben het over "dansen op een slappe koord".
Aan de Vlaamse Canon hebben heel wat historici meegewerkt, maar heel wat vakgenoten zijn niet zo enthousiast over de Canon. Voor historicus Marc Reynebeau is het "dansen op een slappe koord".
"Deze Canon is in dubbelzinnigheid geboren", legt Reynebeau uit. "Het is een initiatief van de N-VA en hij staat in het regeerakkoord van de Vlaamse regering. Maar het is heel moeilijk om te definiëren wat Vlaams is en wat Belgisch. Vlaanderen is een heel recent concept, uit de 19e eeuw. Vlaanderen zou zonder België niet hebben bestaan."
Reynebeau haalt de vermelding van Marie Belpaire aan als voorbeeld. "Zij was een bekende figuur in de katholieke beweging. Ze heeft onderwijs voor meisjes gestimuleerd, wat niet evident was in de 19e eeuw, maar zulke initiatieven werden eerder al genomen door Brusselse vrouwen. Waarom die dan niet vermelden? Omdat dat Belgen zijn en geen Vlamingen? Die dubbelzinnigheid komt vaker voor."
Waarom staat Paul Van Ostaijen er niet in?
De selectie is, zoals verwacht, voer voor discussie en dat is ook voor Reynebeau zo. "Paul van Ostaijen staat er niet in. Hij was een marginale figuur in zijn tijd, maar nu is het nog altijd de belangrijkste dichter van de Nederlandstalige poëzie. Waarom staat hij er niet in? Het lijkt me allemaal wat arbitrair (red.: willekeurig)."
Jozef De Veuster
Ook uit Tremelo komen misnoegde berichten. Hun Pater Damiaan is niet opgenomen in de Vlaamse Canon en dat kan je toch een kleine verrassing noemen. "Jammer, maar de Canon is iets dynamisch. Hopelijk kan er nog een extra venster komen met Pater Damiaan en het missieverleden", reageert historicus Ruben Boon van het project Damiaan Vandaag.
Wie was Pater Damiaan?
Jozef De Veuster, beter bekend als Pater Damiaan, werd geboren in Tremelo en trok in 1863 als missionaris naar Honolulu en later naar het eiland Molokai. De pater wijdde zijn leven aan het helpen en verzorgen van mensen die aan lepra leden. Damiaan overleed zelf ook aan de ziekte. In 2005 werd de man uitgeroepen tot Grootste Belg, in 2009 werd hij heilig verklaard.
"Kiezen is verliezen: het missieverleden lijkt in zijn geheel vergeten te zijn geweest", gaat Boon verder, die optimistisch is dat de heilige man toch nog in de Canon kan worden verwerkt. Dat verdient hij: zijn menslievende zorg blijft tot vandaag mensen over de hele wereld inspireren."
We zijn heel blij, maar niet verrast
Bij de vrouwenvereniging Ferm zijn dan weer niks dan blije gezichten te zien. Niet biefstuk friet of balletjes in tomatensaus, maar "Ons kookboek", dat Ferm zelf uitgeeft, heeft de Canon gehaald.
"We zijn heel fier, maar niet verrast", zegt woordvoerster Caroline Audoor. "Ons boek is een deel van het culinair erfgoed. Al bijna 100 jaar lang worden het boek en de recepten doorgegeven, van moeder op dochter. Het is een bijbel met een aantal basistechnieken."
"In 2027 is het groot feest, want dan wordt "Ons kookboek" 100 jaar. We gaan nu de koppen bij elkaar steken over wat we hiermee kunnen doen. Het is sowieso een publieke erkenning van een verzameld werk door een middenveldorganisatie voor en door gezinnen."
Homohuwelijk
Ook Christel en Marion zijn blij. Zij waren bijna 20 jaar geleden het eerste holebikoppel dat kon trouwen. "Jezelf kunnen zijn, is zo belangrijk. Daarom vinden we het heel fijn dat het homohuwelijk in de Canon staat. Het is een mijlpaal in onze geschiedenis", reageren ze.
"Wij hebben op onze manier mee aan de weg getimmerd, maar ook niet meer dan dat. We zijn gewoon twee mensen die elkaar graag zien, werken en belastingen betalen", lacht Christel. Toch zullen de vrouwen niet ontkennen dat ze trots zijn op hun opvallende huwelijk. "Als we daardoor op één of andere manier mensen in een moeilijke situatie hebben kunnen helpen of steunen, dan zijn we daar best trots op."
"Het verhaal van Vlaanderen" op VRT 1 heeft de geschiedenis van Vlaanderen toegankelijk gemaakt voor een groot publiek. Een aantal hoofdrolspelers heeft het uiteraard ook geschopt tot in de Vlaamse Canon.
Presentator Tom Waes is vooral blij met de vermelding van Emilie Claeys, de eerste socialistische feministe die voor het stemrecht voor vrouwen heeft gevochten. "Ik ben er toch een beetje van aangedaan", reageert Waes. "Emilie Claeys was compleet onbekend en sinds de uitzending kreeg ze een monument in Gent en nu staat ze in de Vlaamse Canon.
"Ik vind het goed dat er geen levende personen instaan", vindt Waes nog. "Een beetje weg van de waan van de dag, maar voor mij was zo'n Canon eigenlijk niet nodig. Ik heb door mijn reizen al veel van de wereld gezien en ik kom altijd graag terug naar hier, maar een Vlaamse identiteit, dat vind ik wat raar. Ik kan me evengoed geconnecteerd voelen met een bosjesman in Afrika of een kannibaal in Vanuatu.