Door een stijging in het aantal borstkankerdiagnoses bij jongere vrouwen en een aanhoudend hoog sterftecijfer bij zwarte vrouwen hebben Amerikaanse gezondheidsexperts dinsdag een nieuw advies gepubliceerd over mammografieën. Dat schrijft onder meer The New York Times. Vrouwen van alle rassen en etnische achtergronden met een gemiddeld risico op borstkanker zouden op hun veertigste moeten beginnen met regelmatige mammografieën in plaats van te wachten tot hun vijftigste, zoals eerder werd aanbevolen, aldus de U.S. Preventive Services Task Force.

In België bestaat sinds 2001 het Bevolkingsonderzoek Borstkanker dat vrouwen van 50 tot en met 69 jaar om de twee jaar aanspoort een screeningsmammografie te laten uitvoeren. “De discussie dat die leeftijd lager moet, loopt al langer. Maar het is altijd een afweging”, zegt Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing, dat zulke bevolkingsonderzoeken organiseert.

De Europese context is anders dan de Amerikaanse, legt hij uit. “In de VS is er veel meer sprake van een defensieve geneeskunde. Het is daar veel erger om iets te missen - denk aan de rechtszaken - en dat lijkt op het eerste gezicht een goede zaak.” Maar zo’n screening heeft ook bijwerkingen. Voor een mammografie is er bijvoorbeeld sprake van straling. “Die heeft slechts een beperkte invloed, maar die invloed is er wel.”

We weten ook dat kanker minder frequent voorkomt bij jongere vrouwen, legt hij uit. Door die groep uit te breiden ga je dus een overbehandeling van gezonde personen krijgen. “Wat is dan de prijs om één extra kanker op te sporen? Is dat voldoende om honderden extra mensen bloot te stellen aan die straling? Daar kan je over discussiëren.”

Hoogste winst bij huidige leeftijdsgroep

Het debat over die leeftijd is nog niet beslecht, zegt Martens. “Maar 40 jaar is in Europese ogen wel erg jong. Daar zijn niet veel stemmen voor. Er moeten voldoende voordelen uit te halen zijn en dat is in de huidige context in Vlaanderen niet het geval.”

Waar die ‘hoogste winst’ dan wel zit? Bij de huidige groep. “In de leeftijdsgroep die we nu aanspreken doet ongeveer twee derde wat die moet doen. Als je die overige één derde kan overtuigen, dan kan je veel meer winnen dan door de leeftijdsgroep uit te breiden. De vraag is dus: waar zet je je middelen en mogelijkheden in?”