1. Waarom zijn er halve finales?

“Die zijn er sinds 2004, toen door het uiteenvallen van het voormalige Oostblok er steeds meer Europese landen bijkwamen. Iedereen laten deelnemen aan het festival zou pas kunnen in een programma van vijf à zes uur. Maar dat houdt niemand uit. Daarom besliste de European Broadcasting Union – EBU, een samenwerkingskader tussen de verschillende Europese tv-stations – de finale te beperken tot 26 deelnemers. ‘The big five’, de landen die het meest investeren in de EBU zijn er altijd bij: Engeland, Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland. De winnaar van de vorige editie – Oekraïne, deze keer – ook. Daarbij komen dan de twintig winnaars uit de twee halve finales. In de halve finale van dinsdag zaten 15 deelnemers, in die van donderdag 16. Samen doen dus 31 landen mee met de voorrondes. Ooit waren dat er 37. Door financiële problemen hebben onder andere Montenegro en Bulgarije nu afgehaakt. En Rusland mag omwille van de Oekraïne-oorlog niet meedoen.”

2. Hoe wordt bepaald wie in eerste halve finale zit?

“Vooraf kwamen alle voorrondelanden in bokalen met 8 of 9 concurrenten terecht, daaruit zijn twee groepen getrokken. Landen die vaak voor elkaar stemmen, zaten in dezelfde bokaal, in een poging te verhinderen dat “vriendjes” in dezelfde halvefinalegroep zouden zitten. Voor België en Nederland is dat gelukt. Maar Griekenland en Cyprus zitten wel samen in de halve finale van donderdag.”

(Lees verder onder de foto)

3. Wie bepaalt de volgorde van optreden?

“Vroeger bepaalde dat lot het. Nu de producers. Zij proberen een goede mix te maken van trage en snelle nummers.”

4. Waarom vindt het festival in Liverpool (Engeland) plaats?

“Terechte vraag. Normaal organiseert het land dat het jaar voordien won. Dat was Oekraïne. Maar door de oorlog kan de EBU het festival daar niet veilig organiseren. Daarom mag de runner-up Engeland het doen. Engeland nam al vaker over van landen die de organisatie aan zich voorbij laten gaan. Dat was het geval met Luxemburg dat na twee opeenvolgende overwinningen – Vicky Leandros met Après toi en Anne-Marie David met Tu te reconnaitras – niet de financiële middelen had om de wedstrijd in 1974 nog eens te hosten.”

(Lees verder onder de foto)

5. Wie presenteert die halve finales?

“In de halve finales is de presentatie in handen van drie dames. Alesha Dixon, een beetje de Britse Karen Damen: ze zingt, acteert en zit in tv-jury’s. Ze wordt bijgestaan door de Britse actrice Hannah Waddingham, bekend van film The hunger games, en door de Oekraïense zangeres Julia Sanina, die in 2016 deelnam aan de voorrondes. Zaterdag komt daar dan Graham Northon bij, bekend van talkshow The Graham Norton Show.”

6. Vinden de halve finales plaats op dezelfde plek als de finale?

“Jawel, alles gaat door in de Liverpool Arena. De halve finales zijn identiek hetzelfde als de finales: evenveel show dus. Dat is vooral om de landen die gaan afvallen toch een beetje het gevoel te geven dat er echt bij waren op dat grote Eurovisiesongfestival.”

7. Zingen de kandidaten live?

“De kandidaten zingen inderdaad live. Maar sinds de corona-editie van 2021 is dat de enige live-vereiste. Backing vocals mogen op band staan. Je mag dus bij wijze van spreken heel San Marino als achtergrondkoor laten meezingen om de aandacht af te leiden van je zwakke livestem. Dat is een beetje wat Nederland dinsdag deed.”

(Lees verder onder de video van Gustaph)

8. Wie zijn de kanshebbers vanavond?

In de eerste plaats hopen we natuurlijk dat ‘onze’ Gustaph doorgaat. Dat is niet alle Vlaamse inzendingen gelukt. In 2018 bijvoorbeeld raakte A matter of time van Sennek niet door de halve finale. Maar vanavond is bij de bookmakers Oostenrijk de grote kanshebber. Oostenrijk stuurt Teya & Salena die in Who the hell is edgar? een vreemde ode aan de auteur Edgar Allan Poe zingen. Maar ook Australië wordt met het stevige Promise van Voyager getipt. Net als de Armeense inzending Brunette met het dansbare Future lover.

9. Wie mag er stemmen?

“Dat is deze keer anders dan vorige edities, toen zowel volks- als een vakjury mochten stemmen. Deze keer mag de vakjury pas stemmen in de finale. Er is nooit duidelijk gezegd waarom ze nu uit de halve finales worden geweerd. Maar allicht komt het door het schandaal dat vorig jaar aan het licht kwam. Toen bleek dat de vakjury’s van een paar landen (onder andere San Marino en Montenegro) hadden afgesproken op elkaar te stemmen.”

“Pas op, die vakjury’s zijn anders zo slecht nog niet. Dankzij hen raakte Hooverphonic met The wrong place in 2021 door de halve finale. Maar nu dus mogen alleen de kijkers stemmen, maar enkel de kijkers van de landen die deelnemen aan de halve finale; wij mogen dus pas vanavond stemmen. Maar pas op: je kan niet op je eigen land stemmen. Ook ‘The Big Five’ en Oekraïne stemmen voor de halve finales: vanavond zijn Spanje, Oekraïne en Groot-Brittannië. En dan is er nog een derde groep stemmers: kijkers in landen overal ter wereld die niet aan het festival deelnemen. Al hun stemmen worden samengevoegd in één ‘rest of the world’-pot.”

(Lees verder onder de foto)

10. Hoe wordt er gestemd?

“Makkelijkst is de songfestival-app downloaden en zo gratis stemmen.”

11. Is er controle op de stemming?

“Ik mag het hopen. Bij de stemming van de vakjury’s is wel altijd een EBU-afgevaardigde aanwezig. Maar die kan dus enkel maar controleren wat er dan gebeurt. Er kunnen vooraf nog altijd heimelijke afspraken zijn gemaakt.”

12. Hoeveel gaan er door van elke halve finale?

“Tien per halve finale. Pech dus voor onze Gustaph, in zijn groep moeten er zes naar huis. Dinsdag moesten er maar vijf naar huis.”

13. Wanneer kennen we de uitslag?

“Dat gebeurt meteen nadat alle kandidaten van de halve finale van die avond hebben gezongen.”

14. Hoe gebeurt de afroeping?

“Aanvankelijk zouden alle kandidaten op het podium staan en wie een spot op hem/haar kreeg, ging door. Maar na kritiek daarop – onder meer té veel stress voor de jongste deelnemers – wordt teruggekeerd naar het vorige systeem waarbij de kandidaten in hun greenroom horen of ze erbij zijn of niet. Maar de volgorde waarin de halve finale-kandidaten zijn geëindigd, wordt pas na de grote finale bekendgemaakt. Kwestie van het maximaal spannend te houden.”

15. Zegt de uitslag van de halve finale iets over de uiteindelijk uitslag?

“Dat hangt er echt van af. Neem bijvoorbeeld Alexander Rybak, die in 2009 won voor Noorwegen met Fairytale. Hij nam in 2018 weer deel met That’s how you write a song. Hij won toen zijn halve finale. Maar in de finale eindigde hij pas 15de. Terwijl onze Tom Dice, die won ook zijn halve finale in 2010 met Me and my guitar en hij werd mooi zesde in de finale.”