“Wie niet onze nationaliteit heeft, moet straf hier niet uitzitten”: Vlaams Belang wil niet-Belgische veroordeelden naar gevangenis in thuisland sturen

De extreemrechtse oppositiepartij ziet in het voorstel een manier om de overbevolking in de gevangenissen aan te pakken. Vlaams Belang stelt dat meer dan 40 procent van de gevangenisbevolking niet over de Belgische nationaliteit beschikt. “Nog veel frappanter is het feit dat drie vierde van hen gewoon illegaal in het land is en dus eigenlijk uitgezet zou moeten worden”, zegt Van Grieken.

Van de 10.785 personen die op 1 januari 2023 in de gevangenis zaten, beschikten er 4.683 niet over de Belgische nationaliteit. Dat is meer dan 43 procent van de totale gevangenispopulatie, aldus Vlaams Belang in een persbericht vandaag. Herkomstland nummer één is Marokko (839 gevangenen). Maar liefst 3.248 personen verblijven illegaal in het land. Goed voor zo’n driekwart van alle gedetineerde vreemdelingen en 30 procent van de totale gevangenisbevolking. De kostprijs van het gevangeniswezen wordt dit jaar begroot op 738.201.000 euro.

Dat heel wat landen niet staan te springen om veroordeelden terug te nemen om in hun thuisland hun straf te laten uitzitten, lijkt Van Grieken wel te beseffen. “Een land dat niet voldoet aan zijn plicht, mag geen cent ontwikkelingshulp meer ontvangen en moeten we permanent onder druk zetten”, stelt hij daarom. In afwachting van het terugsturen zou een gevangenisboot eventueel soelaas kunnen bieden, meent Van Grieken.

In een reactie zegt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) dat ze net maximaal inzet op de terugkeer van mensen zonder wettig verblijf. In de eerste drie maanden van dit jaar werden bijna 1.000 mensen gedwongen teruggestuurd, een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar.

Ook bij gedetineerden die onwettig in ons land verblijven, wordt ingezet op terugkeer nadat ze hun straf hebben uitgezeten. Zij worden opgevolgd door achttien terugkeerbegeleiders van de Dienst Vreemdelingenzaken. Indien mogelijk wordt geprobeerd hen rechtstreeks vanuit de gevangenis terug te sturen, indien dat niet lukt via een verblijf in een gesloten centrum.

In 2022 werden er 1.511 ex-gedetineerde vreemdelingen teruggestuurd. Bij 950 gebeurde dat rechtstreeks vanuit een gevangenis, bij 169 na een overnachting in een gesloten centrum en bij 392 na een verblijf in een gesloten centrum. Voor dit jaar verwacht de staatssecretaris een hoger cijfer. Voor de eerste drie maanden staat de teller op 408 verwijderingen.

Het is voor haar van belang voor de slachtoffers dat mensen effectief hun straf uitzitten. “Iemand terugsturen zonder te weten dat deze nog een straf zal uitzitten in het land van herkomst draagt enkel bij tot straffeloosheid”, luidt het. Weliswaar is het mogelijk dat gedetineerden hun straf uitzitten in hun land van herkomst, indien daar afspraken over bestaan. Denk bijvoorbeeld aan het uitleveringsverdrag dat ons land sloot met Iran.

Ook het tekort aan cipiers kan volgens Vlaams Belang beter worden aangepakt. “Het statuut van cipiers moet aantrekkelijker gemaakt worden”, zegt Van Grieken. “Ze verdienen een betere verloning.” Er is ook meer gepaste hulp nodig voor gedetineerden met een psychiatrische problematiek, stelt hij tot slot.