De stratosfeer wordt algemeen aanzien als een relatief kalm gedeelte van onze atmosfeer. Vliegtuigen blijven meestal iets lager, omdat dat brandstof-gewijs efficiënter is. En ook van turbulente stromingen heeft de stratosfeer zelden of nooit last. Wetenschappers waren daarom verbaasd toen ze voor een experiment metersgrote heteluchtballonnen de lucht in stuurden en die terugkwamen met opnames van een heel spectrum aan geluiden.

De apparatuur aan boord van de ballonnen is in staat om natuurlijke geluiden, zoals de oceaan of donder bij onweer, op te pikken, maar ook worden geluiden die de mens maakt waargenomen.

LEES OOK. “Chinese spionageballon verzamelde wel degelijke info over Amerikaanse militaire basissen”

Opvallend aan het experiment was dat de onderzoekers ook heel wat mysterieuze geluiden hebben waargenomen, waar ze de oorsprong niet van kennen. Die geluiden zijn infrageluiden. Dat wil zeggen dat ze zo’n lage frequenties hebben dat ze voor de mens niet waarneembaar is. Denk bijvoorbeeld aan infrarode straling die voor het menselijke oog ook niet waarneembaar is.

“In de stratosfeer zijn er mysterieuze infrageluid-signalen die een paar keer per uur voorkomen op sommige vluchten (van de ballonnen, red.), maar de bron daarvan is volledig onbekend”, zei Daniel Bowman van de Sandia National Laboratories in een verklaring. “Ik doe het nu ongeveer 10 jaar. Het feit dat er mysterieuze geluiden zijn die ik niet begrijp is verontrustend, maar het is geen openbaring”, zei hij. “Maar het is grappig om met mensen te spreken die zeggen: ‘Wacht, wat? Horen jullie dingen?’ En nee, we weten niet wat het is.” Bowman zal zijn bevindingen deze week op de 184ste bijeenkomst van de Acoustical Society of America in Chicago voorstellen.

Doe-het-zelfzaak

De ballonnen werden oorspronkelijk ontworpen om vulkanen op aarde in de gaten te houden. “Onze ballonnen zijn eigenlijk gigantische plastic zakken met wat houtskoolpoeder aan de binnenkant om ze donker te maken. We maken ze met schildersplastic uit de doe-het-zelfzaak, schilderstape en houtskoolpoeder uit pyrotechnische winkels. Wanneer de zon op de donkere ballonnen schijnt, warmt de lucht binnenin op en wordt het drijfvermogen groter. Deze passieve zonne-energie is voldoende om de ballonnen vanaf het oppervlak tot meer dan 20 km in de lucht te brengen”, legt hij uit.

LEES OOK. Hoe een Amerikaans stadje 75 jaar geleden wereldberoemd werd door een mysterieuze vondst, die tot vandaag niet is opgehelderd

Telkens Bowman een nieuwe ballon de lucht in stuurt, licht hij wel de Federal Aviation Administration in. Dat om te voorkomen dat zijn ballonnen niet zouden verward worden met spionageballonnen en om problemen met vliegtuigen te voorkomen.

In de toekomst zou Bowman de ballonnen ook willen inzetten om verkenningen uit te voeren op andere planeten, in het bijzonder op Venus, maar eerst zal er nog verder onderzoek op aarde moeten gebeuren.

 (sgg)