Oproep tot internationale boycot van multinationals bij wereldpremière nieuw toneelstuk NTGent

De ondertekenaars van de "Verklaring van 13 mei" roepen op om concerns zoals Ferrero (bekend van onder meer "Nutella"), Nestlé, Danone en Unilever te boycotten. De multinationals werken in de Amazone, en ook elders, samen met grote agrobedrijven. De palmolie en soja die er verwerkt worden, zitten ook in sommige producten die in Europa op de markt komen.

De ondertekenaars vinden dat de agrobedrijven aan oneerlijke en schadelijke landbouw doen. "We lanceren een campagne om ze een halt toe te roepen", zegt ondertekenaar Milo Rau, artistiek directeur van NTGent. De oproep krijgt steun van Nobelprijswinnaars Annie Ernaux en Elfriede Jelinek, kunstenaars Brian Eno en Luc Tuymans. Onder meer ook schrijver Tom Lanoye en klimaatactiviste Anuna De Wever ondertekenden de verklaring. In totaal scharen 50 grote namen zich achter de boycot. 

"We vinden in de eerste plaats dat er aan "greenwashing" gedaan wordt. De voedingsproducenten beweren dat alles in orde is, omdat de grote agrobedrijven waar ze palmolie of soja kopen groene certificaten hebben. Op papier ziet alles er inderdaad goed en duurzaam uit, maar in de praktijk lappen die bedrijven de regels aan hun laars. Er wordt ontbost, er is landroof en de mensenrechten worden ernstig geschonden. Er moet een doorlichting komen van die groene certificaten."

"Een eerlijke manier van landbouw is mogelijk. In Brazilië is er een beweging van landloze boeren -  MST of Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra – die zelf 400.000 gezinnen aan gronden heeft geholpen. Ze produceren ook voedsel, maar op een duurzame manier, met respect voor de omgeving. MST is intussen de grootste producent van rijst in Brazilië. Het kan dus, we moeten erover durven nadenken", stelt Rau.

De "Verklaring van 13 mei" komt er tegelijk met de wereldpremière van het nieuwe stuk van Rau. In NTGent wordt voor het eerst "Antigone in de Amazone" opgevoerd. Het gaat om een moderne interpretatie van de klassieke Griekse tragedie. De nieuwe context is net die van het Braziliaanse regenwoud, waar de landbouwactivisten van MST al jaren strijden tegen voedingsmultinationals.

De crew van NTGent trok naar het Amazonewoud en maakte er ook opnames met de activisten. "Ze strijden, net als Antigone, tegen het systeem. Ze komen in opstand en willen iets veranderen", zegt Rau. De beweging zorgt in het gebied ook voor onderwijs én voor cultuur. 

Rau neemt de strijd van MST mee in de voorstelling. Er is spel op het podium, maar er zijn ook videoprojecties. "We hebben op 17 april in het Amazonewoud het bloedbad nagespeeld dat er 27 jaar geleden heeft plaatsgevonden. Er zijn toen 21 activisten omgekomen op een snelweg door het regenwoud. Ze blokkeerden toen de weg om te strijden voor een eerlijke en duurzame landbouw. Er hebben overlevenden meegedaan, en familie en vrienden. Het was een intens proces." 

Tijdens de voorstelling zijn fragmenten te zien. De activisten van MST zingen, als een klassiek koor. "Het was een indrukwekkende gebeurtenis", zegt actrice Sara De Bosschere. Ze is één van de hoofdrolspelers en vertolkt Creon. Ze verbleef een kleine drie weken in Brazilië.

"We hebben dag en nacht met die mensen samengeleefd, hebben met hen gerepeteerd. We zijn bij inheemse mensen op bezoek geweest. Dan begrijp je hun verzet beter, en de link met Antigone. Het is hét archetype van de activist die in opstand komt tegen een bepaald beleid." 

"Ik hoop dat we erin slagen om dit over te brengen", zegt ook acteur Arne De Tremerie. "Het was enorm confronterend. We kennen die fundamentele strijd niet meer. Het maakt me nederig en dankbaar. Het maakt je nog bewuster om dit verhaal goed te vertellen, we dragen hier echt een verantwoordelijkheid. Verandering is mogelijk. Ik zou het heel mooi vinden als mensen dat meenemen. Er zijn altijd alternatieven."

"Antigone in de Amazone" is het sluitstuk van een trilogie van herinterpretaties van oude mythes. Rau trok eerder al naar Irak voor het stuk "Orestes in Mosul" en maakte in een Italiaans vluchtelingenkamp "The New Gospel". 

Voor Milo Rau eindigt met "Antigone" ook zijn passage als artistiek directeur bij NTGent. De Zwitserse theatermaker wordt intendant van de Wiener Festwochen in Oostenrijk. Het Gentse stadstheater is op zoek naar een opvolger, al neemt Rau niet helemaal afscheid. "Ik blijf als maker, dus er komen volgend seizoen nog producties van mijn hand. Het was voor mij tijd om te springen. Ik heb voor NTGent een andere koers uitgezet en het schip is nu in veilig water. Ik blijf aan boord, maar in een andere rol." 

Rau begon als artistiek directeur in 2018. Hij experimenteert met de vorm, door documentaire, live-video en klassiek theaterspel te combineren. Ook inhoudelijk schuwt hij de controverse niet. Zo liet hij onder meer een nabestaande van een Syriëstrijder getuigen en ensceneerde hij een familiedrama. Het maakt zijn werk soms omstreden, maar altijd geëngageerd. Met zijn "Manifest van Gent", dat hij opstelde bij zijn aanstelling, benadrukte hij onder meer dat theater impact moet hebben. Zijn laatste wapenfeit voor NTGent als artistiek directeur past helemaal in die traditie.