Erdogan belooft vreedzame machtsoverdracht als hij verliest

Erdogan, zeer vaak bekritiseerd voor zijn autoritaire regeerstijl, wees bezorgdheden dat hij zich bij verlies aan de macht zou vastklampen af: “Een zeer belachelijke vraag. We komen in Turkije met democratische middelen aan de macht. Als ons land anders besluit, zal ik doen wat democratie vereist, ik kan niet anders”, zei Erdogan op nationale televisie.

Zijn blok rond de AKP, de rechts-conservatieve Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling, zal de uitkomst van de verkiezingen “ongeacht het resultaat” respecteren. Indien de oppositie bezorgd is over het electorale proces, moeten ze waarnemers sturen naar alle stembureaus om na te gaan of het veilig genoeg is, vindt de Turkse president nog. Ook zijn partijleden doen dit, klonk het.

Erdogan, die al twintig jaar aan de macht is in Turkije (eerst als premier en na zijn wijzigingen aan het staatsbestel als president), gaat er overigens vanuit dat hij zondag herkozen wordt, ondanks dat hij achter staat in de peilingen.

Volgens verschillende experten staat Erdogan voor de moeilijkste uitdaging in twee decennia: het belooft een nek-aan-nek-race te worden met Kemal Kilicdaroglu, de kandidaat die door zes oppositiepartijen naar voren is geschoven om het tegen Erdogan op te nemen. Deze partijen zijn het op veel vlakken niet met elkaar eens, maar hebben zich verenigd in de hoop Erdogan eindelijk te kunnen verslaan.

In 2021 en 2023 braken grote rellen uit in de Verenigde Staten en Brazilië nadat de presidenten Donald Trump en Jair Bolsonaro hun verlies in de verkiezingen niet accepteerden. Trump sprak zonder bewijs van fraude en Bolsonaro hintte daar ook op, al voor de uitslag bekend werd. Hij heeft daarna nooit zijn verlies toegegeven. Aanhangers bestormden de parlementsgebouwen en hoopten de uitslag ongedaan te maken.

Dat er ook bij de Turkse verkiezingen grote gevoeligheden zijn, is wel duidelijk - ook buiten Turkije. De spanning rond de verkiezingen leidde donderdag zelfs vermoedelijk tot een dubbele moord in een Duitse Mercedes-fabriek. Afgelopen zondag was onrust in Amsterdam: op een locatie waar Turkse Nederlanders hun stem konden uitbrengen voor de verkiezingen, ontstond een massale vechtpartij, waarbij vermoedelijk waarnemers van Turkse partijen betrokken waren.